BÜYÜK İSKENDER TARAFINDAN KURULAN KENTLER

BÜYÜK İSKENDER TARAFINDAN KURULAN KENTLER

 

MEHMET BİLDİRİCİ

 

Bilindiği gibi M.Ö 356 Makedonya’da Pella’da doğan Büyük İskender (ALEXSANDER THE GREAT-MEGAS ALEXSANDROS) aslen Grek-Helen değildir.

Ancak Helen kültürünü benimsemiş ve yaptığı seferlerle bu kültürün Anadolu’dan Hindistan Ganj nehrine kadar yayılmasını sağlamış, dünyada Helenizm dönemini başlatmıştır.

Tıpkı büyük Karia Satrabı, Mouselos’un Grek olmadığı halde, Grek kültürünü Karia’ya yaydığı gibi.

Babası Makedonya Kralı Phlip’in (Kör) ölümü üzerine Makedonya tahtını ele geçirmiştir. Zira tahtın varisi değildi. Annesi Olimpia’nın babası ile arasının bozulmasından ileri geliyordu.

Makedonya Krallığı Başkenti Pella olup, güneyinde Yunanistan, batıda Epir ve doğuda Trakya bulunuyor, Krallığın M.Ö 5 yüzyılda kurulduğu biliniyor. İskender Pella kentinde doğmuştu. Pella antik kenti Selanik’in yaklaşık 39 km kuzey batısında idi. Annesi Olimpia, Babası Makedonya kralı Phlip idi.

İskender Kral olunca, Yunanistan kentlerini peşine alarak M.Ö 334 yılında Çanakkale Boğazını geçerek Anadolu’ya ayak basmış, ölüm tarihi olan M.Ö 323 tarihine kadar 22 civarında onun adına kent kurulmuştur.

DİĞER BİR DEYİŞLE 11 YILDA 22 KENT, İnanılmaz bir olay Musa Mısır’dan çıkarken Nil nehrinin belirli bir süre kuruyarak ona geçiş verdiğine mucize olarak inanılır, bence gerçek mucize bu, 11 yılda 22 kentin kuruluşuna yön vermek.

Bazı yerlerde kurulan askeri garnizonlar göz önüne alındığına göre bu rakam 70 rakamına ulaşıyordu. İlk defa askeri maksatlı kurulan kentlerde daha sonra emekli asker ve Makedonyalılar, yerel halklar yerleştirilmişti.

Büyük İskender M.Ö 334 yılında Çanakkale boğazından ordusunu geçirerek o zaman Çanakkale ilinin bulunduğu yerde kurulu Abydos’ta Anadolu karasına çıkmıştı. Mısır’da da ayrı bir Abydos kenti var)

Henüz Persler karşısına çıkmamıştı, ilk defa Granikos Çayında iki ordu karşı karşıya gelmişti.

Granikos savaşından önce İskender Lapseki, Biga çevrelerde bir gezi yapmış, birkaç gün buralarda kalmıştı. Eski adı Lampakos olan Lapseki Priapos (erkeklik organı) tapınma merkeziydi. Lapseki ve Karabiga Miletliler tarafından kurulmuş kolonilerdi.

Perslerle yapılan ilk karşılaşma Granikos (Karasu) üzerinde oldu. İskender burada ölüm tehlikesi atlattı ama ilk Perslere karşı zaferini kazandı.

Tarih çok hassas dengeler üzerinde kurulmuştur. İskender burada hayatını kaybetse ne olurdu? Dünya tarihi düşünemeyeceğimiz şekilde farklı olurdu… !!!!

Buradan İskender ordusunun başında batı Anadolu sahillerinden Halikarnassus (Bodrum) üzerine yürüdü. Pers kuvvetleri burada toplanmıştı. Ayrıca denizde kuvvetli bir donanmaları vardı.

İskender’in o aralar donanması yoktu. Yapılan kuşatma sonuç vermedi, İskender Muğla deniz sahilinden muhtemelen Kızıyaka’nın çok yakınlarından geçerek yoluna devam etti.

Fethiye güneyinden Pınara kentinden geçerek Akdeniz sahillerinden ilerledi ve buradan karadan Frigya’nın başkenti Gordion’a ulaştı. Bu yörede yaşayanların inancına göre Gordion’da bulunan bir düğümü çözenin Asya’nın hakimi olacağına inanılıyordu. İskender kılıçla bu düğümü kesti. Artık halk gözünde Asya’nın hâkimiydi. Buradan Ankara (Ancra) kentine girdi ve güneye yönelerek Gülek Boğazı (Kilikya Kapıları) aşarak Tarsus’a geldi. Burada ciddi bir hastalık geçirdi. Ama iyileşti.

İskender Tarsus’ta iken Halicarnas’tan (Bodrum) beklenen haber gelmişti. Bodrum teslim olmuş ve çevremizde bulunan ve İskender orada iken alınamayan, Myndos ve Kaunos kentleri ile Thera (Yerkesik) ve Calipolis (Kızılyaka) kaleleri teslim olmuştu.

İskender Tarsus’tan İssos kentine hareket etmiş, burada direk Pers Ordusu ile karşılaşmış ve bu zafer içim bugünkü İSKENDERUN (ALEKSANDRIA) kuruluşu gerçekleşmiş burada Fenike ülkesine ve Mısır’a doğru yoluna devam etmiştir.

BÜYÜK İSKENDER’E bu tarihten sonra bir daha Anadolu ve Avrupa’ya dönmek kısmet olmamıştır.

Kral olmadan önce babasının en sevdiği oğludur. Nitekim onun iyi yetişmesi için dönemin en büyük filozofu Aristoteles’i (384-322) kendisine öğretmen yapmıştır. Doğu ve batının 18 yüzyıla kadar en

büyük filozofu olan Aristo, İskender’den 28 yaş büyüktür. İskender’den 1 yıl sonra ölmüştür.

Makedonya çok küçük bir krallık olmasına rağmen burada, Phlip çok ciddi bir askeri eğitim uygulamıştır. Ancak sonraları eşi Olimpia’nın kendisine bir suikast düzenleyeceği kuşkusu aralarını açmıştır.

İskender henüz 20 yaşında bir genç iken tahtı ele geçirmiş ve benim kanımca babasının askeri eğitimini benimsemiş onu daha da ileri götürmüş ve dünyayı fethetmiştir.  Birkaç defa ölüm tehdidi ve ateşli hastalık geçirmiş ama hiçbir savaşta yenilmemiştir.

Aldığı bütün topraklara yöneticiler atamış, ama imparatorluğu bir at üzerinde geçmiştir. Gezginci olarak bu ağır bürokrasiyi nasıl yönetti, doğrusu merak konusudur.

Yazıya 11 yılda fetih edilen yerlerin bir haritası eklenmiştir.

 

YAZARIN DİĞER YAZILARI