Önceki yazımda Mısır, Mezopotamya ve eski Yunan'daki matematikte ki gelişmeler kısaca özetlenmişti. Bu defa Roma'daki durum özetlenecektir.
Eski Yunan kültür, dil, matematik ve felsefesi Roma'da hemen hemen aynen devam etmiştir. Devletin dili olan Latince yanında Yunanca da ikinci dil olarak kullanılmıştır denilebilir. Roma yönetiminde Anadolu'da bulunan tüm yazıtlar % 90 oranında Yunancadır.
Ancak eski Yunan'da ki Matematik teorik alanda kalmış, Tapınak Mimarisi tatbikatta çok gelişmiştir. Roma ise inşaat teknololojisinde eski teorik çalışmalardan yararlanılmıştır. Roma'da ise suyolları köprüler yollar yapılmıştır. Amerikalı Tarihçi Will Durant "İmparator Nerva (96-98) ile başlayan Trajanus (98-117), Hadrianus (117-138), Antonius Pius (138-161), Marcus Aurelius (161-180) dönemlerinde yapılaşma dünyada tüm zamanlarda hiçbir devlette başarışamamıştır, demektedir.
Roma döneminde önemli Matematikçiler çıkmamış ancak Hidrolik alanında iki çok önemli kişi su boruları vs konusunda rehber kitabları yazmışladır. Bunlar Vitrivius (M.Ö 80-15) ile Frontinus (40-103)
Daha sonraki dönemlerde Roma'da zaman zaman kaos yaşanmış, ekrar toparlanma olmuş yapılaşma devam etmiştir.
Batı Roma İmparatorluğu barbar kavimler tarafından 476 tarihinde yıkılmış ortadan kalkmıştır. Doğu Roma İmparatıorluğu ya da Bizans döneminde Jüstinyanus (527-565) devrinde büyük bir toparlanma olmuş imparatorluk eski sınırlarına yaklaşmış büyük bir yapılaşma yaşanmıştır. Dünya'nın en eski ve en büyük yapısı Ayasofya kilisesi bu dönemde yapılmıştır. Dünyada o büyüklükte yapılan tek yapıdır.
Roma'nın yıkılması ile Avrupa yaklaşık 1000 yıl süren Rönesans'a kadar derin bir karanlığa sürüklenmiştir.
İslam dininin doğuşu ile Abbasi Devletinde bir aydınlanma başlamıştır. Birçok matematikçi filizof ve bilim adamları ortaya çıkmıştır. Bunlar Al Harizmi, Farabi, İbni Sina, İbn-i Rüşt Biruni saylabilir. Yakından incelendiğinde bu bilim adamları Müslümandır, islami terbiye almışlardır, ancak bilimsel düşünce ve fikrleri eski Yunan'dan gelen kitaplardan beslenmişlerdir. Zira pek çok eski Yunanca kitap Arapça'ya çevrilmiştir. Kültürleri inceleyen bir bilim adamı olan Prof. Dr. Celal Şengör pek çok bilim adamları gibi bu düşüncededir.
Dünyanın o güne kadar en büyük kütüphanesi Büyük İskender'in kurulması için talimat veren ve ismini taşıyan İskenderiye (Alexandria) kentinde idi. Hazreti Ömer Orduları 7 yüzyılda İskenderiye'yi fetih edince Kütüphaneyi 651 yılında yaktırmıştır. Yakan Komutan ise Amr ibn As, gerekçesi şöyleydi. Eğer bu kitaplar Kuran'a aykırı ise yakılması elzemdir, Kuran'da varsa korunmasına gerek yoktur.
Gerçi bunun böyle olmadığını savunanlar da vardır. Ama koskoca kitaplıktan bugüne gelen bir kitap da bilinmemektedir.
Bu büyük bir ayıp ve insanlığın büyük bir kaybıdır. Kitap yazı uygarlığın ve kültürün temeli olduğu açıktır.
Buna karşılık sadece yaklaşık 2 yüzyıl sonra Abbasi Halifesi Memun (Halife 813-833) Bağdat'ta İslam Dünyasının en büyük kitaplığını kurmuştur. Beytul Hikme (Bilgelik Evi) içine Arapça başta olmak üzere Yunanca, Farsça, Sansikitçe kitapları koymuş ve bilim adamlarının yararlamasını sağlamış, kendisi de zaman zaman ziyaret etmiş, bilim adamlarının yetişmesi için büyük destek vermiştir. Halife Memun 833 yılında Tarsus'ta ölmüş ve orada toprağa verilmiştir. Büyük Halife Memun'un ölümü Roma İmparatoru Trayanus gibi Anadolu toprağındadır.