ORTA PALEOLİTİK ÇAĞDAN GÜNÜMÜZE AHLAT.
Değerli okurlar, bu gün de AHLAT' ı konu alalım diye düşündük. Siz de " Nereden çıktı bu AHLAT" diye düşüneceksiniz. Anlatalım: Geçenlerde Köyceğiz' de " ULUSLARARASI CİTTASLOW KOORDİNASYON GENEL KURUL SAYIŞTAYINDA" 17 Cittaslow Belediye Başkanları konuşurken Ahlat Belediye Başkanı Abdülhalim Mümtaz ÇOBAN, Kısaca geçmişten günümüze AHLAT' ı bir güzel anlattı/tanıttı. Arkasından Koordinatör Necati AKTEKİN, fotoğraflar ve krokilerle çok doyurucu bir AHLAT tanıtımı yaptı. Dikkatle dinledim ve tahtaya yansıttığı tüm bilgileri diğer anlatıcıların anlattıkları bilgiler gibi tek tek fotoğrafladım. Toplantının akabinde dışarıya çıkınca hemen Sayın ÇOBAN' ın yanına giderek kendimi tanıttım ve Bitlis'te beş yıl görev yaptığımı, o yıllarda Tatvan' dan Van' a, Akdamar Adasından Ahlat' a, Küçük Nemrut Dağına kadar çevreyi gezdiğimi anlattım. Hanımla da tanıştırdım ve birlikte fotoğraflar çekilip telefonlar, adresler alıp verdik. Ayrıca eğer mümkün olursa gitmeden önce evimize kadar gelip bir acı kahvemizi içerlerse çok memnun olacağımızı söyledik. Ertesi günü telefon edip kendilerini beklediğimizi bildirdik. Başkan, eşi, Kaymakamlık Koordinasyon görevlisi ve eşi ile birlikte bize geldiler. Beş-on dakika kadar oturup lafladık, yine fotoğraflar çekilip eğer mümkün olursa birbirimizi ziyaret edeceğimize dair sözler verdik ve onları uğurladık. Sonra da bu değerli konukları kısaca araştırdık. Şunları öğrendik: " Sayın ÇOBAN, 1969 yılında Bitlis/Ahlat' ta dünyaya gelir, ilk ve orta/lise öğrenimini Ahlat' ta yapar. Yurt dışında Kırgız Milli Üniversitesi Hukuk Fakültesinden mezun olur. Aynı üniversitede Yüksek Lisans ile Türkiye Manas Üniversitesinde de öğretim görevlisi olarak görev yapar. Ayrıca Hukuk ve Avukatlık Bürosunda (MADİ) Hukuk Yönetim Kurul Başkanlığı yapar. Manas Üniversitesi Maliye Bölümü ve Kırgız Devlet Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi olarak görev alır. Türk-Kırgız iş Adamları ve İş Adamları Birliği Yönetim Kurulu Üyeliği, İş Konseyi Hukuk Müşavirliği görevlerinde bulunur. 2009 yılında Ahlat Belediye Başkanı seçilen Çoban, görevine devam etmektedir. Evli ve iki çocuk babasıdır. Bitlis'te görev yaptığım yıllarda Okul Müdürleri Yönetim Seminerinde Tatvan' da bir hafta yatılı bölgede kalmıştık ve bu arada bize derse gelen Bakanlık Müfettişleri ile Ahlat' ı gezerek Selçuklu Mezarlarını ve kümbetleri görmüştük. Ayrıca okuldan başka bir grup arkadaşla Küçük Nemrut Dağına çıkarak pırıl pırıl krater gölünü, kaynar sularını, yine kaynayan buhar kaynaklarını görüp incelemiştik. Akdamar' ı, Kuzgunkıran' ı, GEVAŞ ilçelerini gezip görmüştük. Meğer Türklerin Anadolu' ya ayak bastıkları topraklar buraları imiş ve Selçukluların en büyük başkentleri AHLAT' mış. Ahlat' ın kronolojideki yeri M.Ö.200.000-30.000' lerdeki Orta paleolitik çağdan Üst paleolitik çağa, Neolitik, Kalkolitik çağdan Tunç çağına, Hurri ve Mitanni' lerden ASUR' un sınır Beyliğine, URARTU Hakimiyetinden Med-Pers egemenliğine, Makedonya' dan PARTLAR' a, M.Ö. 150 yıllarındaki Bağımsızlık dönemine, M.S. 395 Roma/Sasani-Bizans Mücadelelerine, 7. Yy. da Bizans' a M.S. 641' de İslam İmparatorluğuna, Abbasiler, Emeviler, Bizanslıler ve Merveoğulları' ndan Büyük Selçuklu Devleti' ne, Dilmaçoğullarından 1100-1207 AHLATŞAH' lara, ardından Eyyubiler, Moğollar, 1243 Anadolu Selçuklular' ına, İlhanlılar, Celayirler, Karakoyunlular, Akkoyunlular, Safaviler, Osmanlılar derken Türkiye Cumhuriyeti' ne kadar onlarca ulusun yönetiminde ve egemenliğinde kalmış bir yer imiş AHLAT... Bu kadar çok ülke insanının at koşturduğu bir coğrafyada doğal olarak tarihin çok derin izleri bulunmakta. Selçuklulardan kalan yükseklikleri 8-9 metreyi bulan mezar taşları ve Orta Asya'daki çadır örneklerindeki kümbetler çok özgün örnekler olarak henüz ayaktalar ve özgünlüklerini korumaktalar. Ahlat Kaymakamlığı Proje Koordinasyon Koordinatörü Necati AKTEKİN 'in tahtaya yansıtarak verdiği ayrıntılı bilgilerde "BELEDİYELER AGROEKOLOJİK TARIMI DESTEKLEMELİ" başlıklı yazıda " Agroekolojik tarım eğitimi, köy toplantıları, grup çalışmaları, köylüden köylüye yöntemi ile yayın çalışmaları, kitap, broşür, video, web sayfası vb. çalışmaları yapılmalı. Yerel tohum merkezleri kurma, katılımcı ıslah çalışmaları yapma, kent bahçeleri oluşturma, bütüncül mera yönetimi yaklaşımı ile mera ıslahı çalışmaları yapma, tüketicilere yönelik gıda eğitimleri yapma, gıda maddelerindeki toksik maddelerin saptanması için büyükşehir belediyeleri ve tarım ilçe ile iş birlikleri yapma. şeklinde çalışmalar yapılmalıdır" deniliyor. Ayrıca Belediyeler pazarlama konusunda hangi konularda destek olabilir? Nüfus ve idari yapı konusunda ilçenin 25.000 in üzerinde nüfusu, 1 belde ve 26 köyle birlikte 40.000' in üzerinde olduğunu belirtiliyor. Ahlat/Selçuklu Meydan Mezarlığı Ören Yeri, UNESCO geçici listesinde olup 210 dönümlük bir alana sahipmiş. Burada 8103 mezar bulunuyormuş. Kapladığı alan itibariyle Türk-İslam dünyasının en büyük, dünyanın da üç büyük tarihi mezarlıklarından biri olduğu biliniyormuş. Şahideli mezarlarda 3.98 metre yüksekliğe varan mezar taşları bulunmaktadır. Türbe ve kümbetlere gelince Ahlat kümbetleri, Orta Asya Türk çadırını andırmaktadır. Bunlar, genellikle iki katlıdır. Alt kat, tonozla örtülmüş mezar odası, üst kat ise dua ve ibadet katı olarak görev yapıyor. Silindirik ve çokgen planlı gövdenin üzeri konik veya piramidal külah ile örtülmüş olup Selçuklu, İlhanlı, Karakoyunlu ve Akkoyunlu devirlerini kapsamaktadır. İlçede 14 adet Türbe-Kümbet bulunuyor. Daha sonra camiler, hamamlar, kaleler, çeşmeler, bezirhaneler, Akıtlar, Kanyonlar, Vadiler, Harabe şehirler, Kaya yapıları, Köprüler, Kuş Cenneti, Mesire alanları, Van Gölü, Nazik Gölü, Nemrut Krater Gölü, Tarihi Ahlat Taş Evleri. gibi pek çok tarihi yer ve yapılar bulunmaktadır. Bu tarihi değerler korunmakta, kazı ve restorasyon çalışmaları yapılmaktadır. Ahlat' ta tarihi yapılar ve yaşam iç içedir. Hemen her alanda düzenlemeler yapılmaktadır. Yerel mimaride yapılar "AHLAT TAŞI" olarak bilinen taş ile yapılmaktadır. EL SANATLARI: Ahlat' ta taş işleme, bastonculuk, ahşap oyma, çini-seramik, halı-kilim, bakır işleme, tutkara( tutkal, mermer tozu ve zift kullanılarak yapılan kabartmalı resim sanatı) gibi sanatlar yaygındır. Künde kari sanatının çıkış yeri AHLAT' tır. Yerel lezzetlere gelince: Halise, turşu aşı, erik aşı, çortu, ayran aşı, mercimekli çılbır, çortu köftesi, tandırda inci kefali, yarma aşı, sütlü bulgur çorbası, çireş çorbası, erişteli bulgur çorbası, patatesli ve baklalı pilav, soğanlı köfte, içli köfte, ciğer taplaması, mercimekli köfte, kabak dolması, domatesli şile, haşil, jağ, heliz, uçkun, kavurga, işbabiyan gibi yöresel lezzetler bulunur. Bitki çeşitliliğinde ise: Ahlat sazlığı, Nazik Gölü, Nemrut-Van Gölü, Uludere ve Sütey Yaylası ilçenin biyo çeşitliliğini ihtiva eden alanlardır. İlçede 8 memeli, 107 kuş, 4 balık, 107 odunsu bitki, 283 arı bitkisi, 187 doğal, estetik ve aromatik bitki, 12 salep bitkisi, 77 gıda bitkisi, 37 çay bitkisi, 102 doğal boya bitkisi ortaya çıkarılmıştır. Bunların 11' i endemiktir. Özellikle bunların çoğu SÜTEY YAYLASI' ında bulunmaktadır. Ahlat ile ilgili verilen bilgiler bu kadarla kalmıyor. Ancak bu kadarını alabiliyoruz. GELECEK GEZİLERDE VE YAZILARDA BULUŞMAK UMUDUYLA ŞEN vei ESEN KALINIZ.