TEVFİK FİKRET VE ŞERMİN
Tevfik Fikret(1867- 1915) Türk edebiyatının özgün ve seçkin bir şairidir. Hayatı, sistemi ve gelişmeleri derinliğine araştırmaya çalışmıştır. Devlet yönetiminin baskılı tavrı, ülkenin havasını bulandırırken, o susmamış, söylenmesi gerekenleri söylemiştir. Yöneticileri hırsızlıkla, duyarsızlıkla suçlarken, sadece muhalif olduğu için değil, o, insanların bu çıkarcı olmalarından ve halktan uzak tavırlarından sıkıtı duyduğu için bu alana girmiştir. Yoksa iyi giden bir şeyi, neden eleştirmeye kalksın ki? Şunu görelim. Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde bilhassa Batı'ya yönelişten sonra gelen şair ve yazar kadrosunda, yönetimlerin uygulamalarına karşı bir eleştiri vardır. Bu insanların çoğu eleştirilerinde haklıdır. Yazdıklarından dolayı sürgün ve hapislik gibi kötü uygulamalara muhatap olmuşlardır. Yani yönetimler, biz kırıp dökelim, yiyip içelim, sizin sorunlarınızla ilgilenmeyelim, siz bu durumlarımızı eleştirmeyin demek istemişlerdir ki bu insanlara bu acıları yaşatmışlardır? Onlar aydındır, halk istemese de bu haksızlıklara tahammül edemez, devreye girerler. Yönetimle çatışmalarının nedenlerin başında, yöneticilerin, ülke gerçeklerinden uzak bu tutumları gelir. Çünkü yazarların duyarlıkları, böyle yolsuzlukları görüp, susmalarına, göz yummalarına izin vermez.
Fikret, edebiyatımızın evrensel fikirleri olan bir şairidir. Çok önemli iletileri olan şiirler yazıp bırakmıştır.
" Dünya vatanım bütün insanlar milletim
İnsan, insan olur bunu kavrayarak"
O, Ülkülü- Bugünkü Dilde Tevfik Fikret- 2002 Ankara
Demiştir. Şair, şiirlerin aruz ölçüsüyle yazmış, çocuklar için yazdığı "Şermin" isimli şiir kitabını, ise iyi anlasınlar diye sade ve hece ölçüsüyle yazmıştır.
Fikret, Şermin isimli eserinde çocuklara, doğa, hayvan bitki ve insan sevgisini aşılamaya çalışırken, onların aynı zamanda iyi bir eğitim görmeleri gerektiğini de işlemiştir. Şermin isimli eserinde şair yeni bir insan tipinin oluşmasını isterken, çocuk ruhunun iyi bilinmesini de önemli görmüştür. O, doğaya ve eğitime küçük bir çocuğun gözünden bakmış çocukların akılcı ve mantıklı yetiştirilmeleri gerektiğini belirtmiştir. Çocuklar küçükken dev, cin, peri, şeytan, cadı masalarıyla korkutulmamalı, boş inançlarla kafaları doldurulmamalıdır der. O, yazdıkları çocuk şiirlerinde, onlara doğayı her şeyiyle sevdirmeyi amaçlar. Baharı, kışı, yazı, sonbaharı çocukların anlayacağı bir dille tanıtır. Böylece çocuğun kafasında, doğanın farklı dönemlerini canlandırmasını sağlarken, aynı zamanda doğa ve hayatla uyumlu olmaları doğrultusunda öğütler verir. Çocukların, kuşları, ağaçları, mevsimleri sevmesine, çocukların hayatla olan bağlarını kuvvetlendirileceğine inanır. Bahar'ı anlatan şiirine bakalım:
Bahar, bahar hatta adı
O nazlı dilruba adı
Başka ad'a benzemiyor
Güzel ve herkes seviyor
Güneşin doğduğu yerden
Geliyormuş görünce beni
Dedim o bir Güneş Kızı.
Fikret, doğadaki zararsız bütün hayvanları sever ve çocuklara sevdirmeye çalışır. Çocuklara çalışkanlık ruhunu aşılamaya gayret eder. Onlara, başarılı olmanın yollarını gösterir ve bunun için bol bol okumalarını tavsiye eder, bunların yanında öğütler verir.
Okuyunuz okuyanlar
Çok şey bilen çok şey yapar
Muradına onlar erer
Cennete de onlar girer
Onlar cidden mesut olur
Bu geçit pek korkuludur.
Öğrenmezsek yolu izi
Yolda kurtlar kapar bizi
Okumalı, oynamalı.
Tevfik Fikret- Şermin- Sis Yayınları 2021 İstanbul
Kısaca Fikret, Şermin isimli eserinde, çocuklara, okuma alışkanlığı kazandırmayı doğayı sevmeyi, ama bütün bu bilgileri eğlenerek öğrenmelerini ister. Hayatın farklı renklerini görmeyi, duygularını tatmalarını ister. Yazarın Şermin isimli eseri, edebiyatımızda Fikret'in yaşadığı dönemde çocuk dünyasına ve eğitimine yer veren birkaç eserden biridir ve dili oldukça sadedir.