İLK ÇAĞIN EFLATUN VE ARİSTO'DAN SONRA ÜNLÜ FİLOZOFU EPİKÜR
M.Ö 340-270
MEHMET BİLDİRİCİ
İlk çağda çok az sayıda filozofun kendi düşüncelerinin öğretildiği okullar açtıkları bilinir. Bunları başında Eflatun (Platon) ve Aristo gelir. Bunlardan sonra gelen bir başka filozof Epicure (Epikür)'dür. Sağlığında açtığı ve ölümünden sonra öğrencileri ve onun yolundan gidenler tarafından devam ettirilen okul M.S 4 yüzyıla kadar yaklaşık 700 yıl devam edebilmiştir. Bu büyük bir olaydır. Okulun adı Atina'da "BAHÇE" olarak tarihe geçmiştir.
Epikür M.Ö 340 yılında bir İyonya kenti olan Samos (Sisam-Yunanistan) adasında doğmuştur. Babası Neocles, annesi ise Khairetsrate'dir. Esiresi Mys olarak bilinir
Epikür konusunda Devrim Gazetesinde, 20.07.2017 tarihinde bir yazım çıkmıştı.
Bu defa kitaplığımda bulunan "Mektuplar" isimli bir eseri elime geçti. 1962 yılında yayınlanmış, Hayrullah Örs Türkçeye çevirmiş, 77 s
Epikür M.Ö 310 yılında bir süre Lesbos (Midilli) ve Lamsakos (Lapseki) kentinde 4 yıl yaşadı burada topladığı öğrencilerle Atina'ya döndü, Yakınlarından aldığı maddi destekle Atina'da Bahçe Filozofları olarak bilinen yerde Okulunu kurdu, öğrencileri tarafından büyük saygı gördüğü bu okulda ders verdi, 36 yıl sonra Atina'da öldü.
Epikür çok önemli bir filozof olmasına karşı çok az eseri bugüne gelmiştir. Yukarıda söz ettiğim kitapta üç öğrencisine (Pythokles-Hermakhos-Ktesippos) yazdığı mektuplar ve sözlerini içeren Aforizmalar, Fragmanlar bulunmaktadır.
Epikür çok farklı bir düşünceyi savunmaktadır. İnsan doğmadan dünya onun için hiç olmadığı gibi öldükten sonrada her şey sona ermektedir. Ölümden korkmak yersizdir. İnsan hayatta mutlu olmalı hayattan haz almalıdır. Ancak Epicür'ün bahsettiği haz ruhun zevk alacağı bir hazdır. Bu ise yanlış anlaşılmış, aşırı içki, aşırı yemek, seks gibi anlaşılmış ona hücum edilmiştir. Bu ise başka bir düşünce tarzı olup HEDONİZM olarak bilinir.
Tanrılara inanmakta ancak tanrıların insanları ödüllendirdiğini veya cezalandırdığını kabul etmemektedir. Maddenin en küçük parçası olan atomlardan oluştuğunu savunmaktadır. Daha önce bu felsefeyi Abdera'lı Demokrit'te (M.Ö 460-370) görmekteyiz.
Epikür Felsefesini modern dünyada bugün dahi etkileri bulunmaktadır.
ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİLERİ- TAKİPÇİLERİ
NAUSIPHANES M.Ö 4 yüzyılda yaşadı, İyonya Teos kentindendir. Epicür'ün öğretmenidir. Kendisini iyi bir öğrenci olmadığı belirtir.
METRODOS (M.Ö 331-287) Marmara Bölgesi Lamsakos (Lapseki) kentindendir. Kendisi ile Atina'ya gitmiştir. Anadolu'dan çıkmış çok önemli bir fil0zoftur.
PHİLODEMUS: (M.Ö 110-35) Epikür'ün felsefesi savunmuştur. Gadara (Bugün Ürdün'de) doğmuştur. Daha sonra Roma ve İtalya'da yaşamış, Vezüv yanardağının patlaması sonucu yok olan Harculauem kentinde yanmış Epükür'ün eserlerine rastlanılmıştır.
LUCRETIUS CARUS (M.Ö. 95-55) Romalı şair Epikür düşüncesini sadece takip edenler Helenler değildir. Romalı Şair Lücretius Carus Roma'da onun düşüncesinin yayılmasına çok yardımcı olmuştur. Yazdığı kitap "De Rerum-Doğa üzerine" idi. Şiir onun ölümünden sonra Cicero (M.Ö 106-43) tarafından da tamamlanmıştır. Batı dünyasına onu tanıtan bu eser olmuştur.
DİOGENES (M.S. II yüzyıl): Diogenes (Diojen) bugün Muğla-Antalya arasında Oionanda isimli antik kentte yaşamış, Epicür düşüncesi hakkında çok önemli bilgiler gelmektedir. Diogenes, Epikür'ün bütün deyişlerini kent içinde duvarlara ve meydanlara yazdırmıştır. Oionanda (Bugün İncealiler) terk edilmiş sonra 1840 yılında kent ortaya çıkarılmıştır Yazıtlar İngiliz Yazar Martin Smith tarafından 1968-2011 yılları arası 43 yıllık bir uğraş sonucu ortaya çıkarılmıştır. Yaklaşık 2500 kelimeden oluşmaktadır.
Oionanda'lı Diogenes'in yazıtları Felsefe tarihi hakkında tüm dünyada çok önemli bir belgedir. Bu Muğla'nın dünya çapında çok önemli arkeolojik zenginliğidir.
Bu konuda Muğla Devrim gazetesinde 21.06.2017-24.06.2017-11.07.2017 tarihlerinde çıkmış yazılarım bulunmaktadır.
Alanyalı Diogenes Laertus (180-240) Tüm eski filozofları hayatını bu arada Epikür'ü yazmıştır.
Dokuzuncu yüzyılda Fransa'da Epikür Fransızca çevrilmiş, 16 ve 17 yüzyılda modern filozoflar Epicür'den etkilenmiştir..
Bu ise İyonya'dan çıkan bu filozofun ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır.
Yazıya bir Epicür büstü ile Oionanda kentinde (Muğla-Seydikemer) de Epikür yazıtlarından bir görünüş yer almaktadır.
2 Ek