İlk çağda Karia Bölgesi M.Ö 545 tarihinden M.Ö 334 tarihine kadar Persler (İran) tarafından fethedilmiş ve Anadolu'da yaklaşık 20 Satraplık (eyalet) kurularak yönetilmiştir. Bunların başına Satrap (Vali) Persler tarafından atanmıştır. Bu satraplar başkentten çok uzak olmalarından dolayı bugünkü valilere göre çok geniş yetkilere sahiptirler Sartabın ölümü halinde Satrabın çocukları da satrap olabilmektedir. İran'dan onaylanmak şarttır. Satrap olarak bazen İranlı Prensler, bazen de yerel kişiler satrap olmuşladır. Bunlar içinde Anadolu çok başarılı bir yönetim sergileyen Hecatomnos sülalesi başta gelmektedir. Karia Satraplığına getirilen Hecatonos Karia kökenli olduğu bilinir. Ama onun yönetiminde Karia bölgesinde Büyük İskender öncesi Helen dili ve kültürü yayılmaya başlamıştır. Karia satraplarının çok geniş yetkileri vardır, örneğin en büyük oğlu Mousolos satraplığın merkezini Milas'tan Haikarnassos' (BODRUM) taşımış ve kendisine ilk çağın yedi harikasından biri olan Anıt Mezarını yaptırmıştır. Bu satrap ailesinde Mısır'da görüldüğü gibi kardeş evliliği vardır. Yüzyıllar sonra bugün İngiltere ve İsveç'te görüldüğü gibi kızlar da Satrap olabilmişlerdir. Mousolos ölünce eşi ve kız kardeşi Satrap olmuştur. Ama Artemisia Karya Kraliçesi değildir. Tarihte çok çok önemli bir Karia Satraplığı vardır AMA KARIA KRALLIĞO YOKTUR.
Bu konuda Devrim Gazetesinde pek çok yazım bulunmaktadır. Bu konu Muğla ve Bodrum için çok çok önemli olduğu için tekrar özetlemek istedim ve internette bazı yeni bilgilere rastladım onu ekleyeceğim.
Önce ilk satraptan başlayalım. Hekatomnos M.Ö 391-377 yılları arasında Karia satrabıdır. Babasının ismi Hyssaldomos olarak bilinir. İsminden başka hakkında bilgi bulunmamaktadır. Satraplık merkezi Milas'tır.
Hekatomnos'un mezarı Milas Hisarbaşı Mahallesinde 2010 yılında kaçak bir kazı sonucu ortaya çıkmıştır. Üzerinde Uzunyuva olarak bilinen bir Roma tapınağı bulunmaktaydı. Hemen kazılara başlanılmıştır. Türkiye'de son yıllarda yapılmış en büyük Arkelojik kazı kabul edilmektedir. Bu gün çevre Müze haline getirilmiştir.
Bir mezar odası içinde bir lahit içinde bulunmaktadır. Lahit 2.90 x 2.28 x 1.54 ebadındadır. Dört yüzü ve mezar odası çok ince kabartma ve resimlerle bezelidir.
Lahdin yüzeyinde Hekatomnos ve yas tutan kadınlar ve çocuklar vardır. Anıt Mezar UNESCO tarafından korunması gereken eserler listesine alınmıştır.
Düzenlemeler tarafından ilk çağın en uzun şiirlerinden biri bulunmuştur. Grekçe olan şiir hakkında bilgi edinemedim.
Genç yaşta ölen Hekatomnos mezarı oğlu Mousolos tarafından yaptırıldığı sanılmaktadır.
Hekatomnos ölümünün arkasında 3 oğlu ve iki kızı Karia Satrabı olmuşlardır.
Ben şahsen yasak olmasına rağmen rica ile 5 dakika görme izni ile görme şansını yakaladım. Çevresindeki diğer müzelerle birlikte mutlaka görülmelidir.
Yazıya Milas'ta olan Hekatomnos mezarından bir resim Hanedan soy ağacı eklenmiştir.
(Devam edecek)