KONYA SELÇUKLU TARİHİ KONUSUNDA ESER VERMİŞ RUS TARİHÇİ VILADIMIR ALEXANDROVIC GORDLEVSKİ 1876-1926
Konya Tarihi konusunda özellikle Selçuklu dönemi Konya Sulaması konusunda yayın yapan Gordleski hakkında DSİ Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan Konya Tarihi Su Yapıları kitabımda yer verilmişti. Bu defa hayatı hakkında daha geniş bilgilere ulaştım. Bu bilgileri paylaşmak isterim.
Rus işgali altında bulunan Finlandiya'nın Sveaborg kasabasında doğdu. Helsingfors'ta (Helsinki) liseyi bitirdikten sonra Moskova'ya giderek Sovyetler döneminde adı Moskova Doğu Araştırmaları Enstitüsü olarak değiştirilen Lazarev Doğu Dilleri Enstitüsü'ne girdi (1895-1899); arkasından Moskova Üniversitesi Tarih ve Filoloji Fakültesi'nde okudu. 1904 yılında buradan mezun oldu Anadolu ve Suriye'de iki yıl süren bir araştırma gezisine çıktı. Bu geziden sonra Fransa'ya gidip Paris'te Collège de France'da ve Sorbonne Üniversitesi'nde literatür çalışması yaptı. 1907'de Moskova'ya döndü ve Lazarev Doğu Dilleri Enstitüsü'nde Türk dili ve edebiyatı okutmaya başladı.
1949 yılından itibaren Rus İlimler Akademisi'nin asil üyesi olan Gordlevski, geniş bir ilgi alanına sahip bulunmakla birlikte daha çok Türklerin dili, edebiyatı, folkloru, etnografyası ve tarihi üzerine yazmıştır.
Gordlevski'nin kitap halinde çıkmış önemli araştırmalarının başında Gosudortsvo seldzhukidov maloj azii (Moskva 1941) adlı eseri gelir. Türk tarihi açısından büyük bir değere sahip olan kitap Azer Yaran tarafından Türkçeye çevrilmiştir (Anadolu Selçuklu Devleti, Ankara 1988).
Talebeleri ve meslektaşları onun yetmiş beşinci yaş günü için bir armağan kitabı yayımlamışlardır (V. A. Gordlevskonukego semidesjatipjatiletiju. Sbornik statej, Moskva 1959).
Batılı ve tarafsız tarihçiler olayları Markist gözle ve ön yargılı olarak incelediğini savunurlar
Benim ekleyeceklerim ise şöyle
1936 yılında Konya'yı ziyaret etti. Meramda misafir edildi. Selçuklu Veziri Fahrettin Ali (ölümü 1288) Meram Çayında yaz aylarında suyun bölünmesi ile ilgili bir düzenleme yaptığının farkına vardı. Sahip Cetvelleri isimli bu kurala göre yaz aylarında 12 okka kabul edilen çay suyu açılan kanallara ve kendi adına açtırdığı kanala bölünerek dağıtılacaktı. Konu ile ilgili Rusça bir makale yazdı ve makalenin Türkçe tercümesi Halkevi dergisinde yayınladı. Bu çeviri halen arşivimdedir. Coğrafi isimlerde bazı uyumsuzluklar gördüş bulunuyorum.
Gordevski'nin Rusça makalesini bulmak ve onun yeniden Türkçeye çevrilmesi için çaba harcadım. Ama bunu başaramadım.
Selçuklu ve Türk Dili hakkında eser veren Gordevski'yi saygı ile anıyorum