TÜRK UYGUR KÖKENLİ ÇİN'DEN AVRUPA'YA ELÇİ OLARAK SEYAHAT EDEN RABBAN BAR SAUMA 1225-1294
Uygur kökenli Rabban Bar Sauma 1225 tarihinde Çin'de Hanbalık kentinde doğmuştur. Bugün Hanbalk Çin Halk Cumhuriyeti'nin başkenti PEKİN'DİR. O tarihlerde Çin, Moğol Cengiz Han'ın torunlarından KUBİLAY HAN (1215-1294) tarafından yönetiliyordu. Kubilay Han Çin'de Huan hanedanının kurucusu ve ilk İmparatorudur. Budist inancındadır.
Bar Sauma Hıristiyanlık Nasturi mezhebindendir. Babası da okuma yazma bildiğinden okuma yazma olmayan Moğol saraylarında hizmet ediyordu. Sauma Genç yaşta keşiş olmayı seçti bir süre inzivaya çekildi ve kendisinden genç Markos isminde bir çömezi oldu ve yaklaşık 10 yıl birlikte oldular, bu birliktelikten hayatında büyük değişiklikler oldu.
Kubilay Hanın desteği ile Hanbalık'tan İran'da hüküm süren Moğol Cengiz Han'ın torunlarından Argun Hanı ülkesine Kudüs'ü ziyaret maksadı ile doğru yola çıktılar.
Tarihte Avrupa'dan Çine seyahat eden ilk kişi Marco Polo (1254-1324) olup Çin'de Kubilay Han tarafından kabul edilmiştir. Aynı tarihlerde Bar Suma Çin'den Orta Doğu ve Avrupa'ya Marko Polo ise Avrupa Venedik'ten Çin'e seyahat eden öncü kişilerdir. Aynı dönemde yaşayan seyyahlardır.
Bar Sauma Türk Uygur ama dini Hıristiyan Nasturi'dir. Çince, Süryanice, Farsçada bilmektedir. Nasturilik ise Anadolu'da ortaya çıkan Uygurlara Çin'e ulaşan bir din. Bu dinin veya mezhebin kurucusu NESTORIUS (381-451) bir Bizans din adamı ve İstanbul'da patriklik yapmıştır. İsa'nın kimliği konusunda anlaşmazlığı düşmüş Ortodoks Bizans tarafından aforoz edilmiş ona inanlar İran'a kaçmış, İran kanalı ile Orta Asya ve Uygurlara ulaşmıştır. Türk Uygur devleti 8 yüzyılda Nasturiliği resmi din kabul etmiştir.
Bar Sauma ve Markos Hanbalık'tan yaklaşık 1275 tarihinde yola çıkmış uzun yolu güçlükle aşarak İlhanlı Başkenti Maraga'ya ulaşmışlardır. Seyahat ettiği coğrafya aşağıda internetten alınan haritada görülmektedir.
Moğol İlhanlı Devleti Cengiz Han'ın torunlarından Kubilay Hanın da yeğeni Argun Han (Han 1258-1291) tarafından yönetiliyordu. Argun Han Budist inancında ve Hristiyanlığa meyillidir. Mısır Müslümanlar tarafından ele geçirilmiş bundan rahatsızdır. Avrupa devletleri ile dayanışma istemektedir.
Bu görev elçi olarak Bar Sauma'ya verilir. Bar Sauma Kudüs ziyaretini yapamamış ama Nasturiliğin merkezi Bağdat'ı ziyaret etmiş burada çömezi Markoz Bağdat'ta Episkopos olarak atanmıştır. Bu arada Mardin'de kutsal yerleri ve Ani (Kars) kentini ziyaret etmiştir.
Elçi olarak Bar Şauma karadan Trabzon'a çıkmış buradan deniz yoluyla 1287 tarihinde Konstantinopolis'e (İstanbul) ulaşmıştır. İstanbul'da Aya Sofya Kilisesini görmüş yüksekliği karşısında şaşkına dönmüştür. Bu geziyi Argun Han'ın elçisi olarak onun verdiği bir belge ile yapmıştır.
İstanbul'dan deniz yolu ile İtalya ve Fransa'ya ulaşmış, Papa, Fransa ve İngiliz Kralları tarafından kabul edilmiş büyük itibar görmüş ama Argun Hanın ölümü ile olumlu bir sonuç alınamamıştır. Bar Şauma'nın seyahati yaklaşık 1280-1294 yılları arasında olmuştur.
Bar Sauma Bağdat'a dönmüş orada anılarını Farsça olarak kaleme almıştır. Ölümünden sonra anıları Süryaniceye çevrilir ama kaybolur Batılı devletlerin arşivinde yer alır ama daha sonra İran'da Süryanice kopya bulunur ve yazdıkları batı dillerine çevrilir. Bar Sauma 1294 yılında Bağdat'ta ölür.
SONUÇ
Bar Şauma'nın geziler gerek doğu ve gerek batı için çok çok önemli bir gezidir.
BAR ŞAUMA UYGUR KÖKENLİDİR. AMA HIRİSTİYANLIĞIN NASTURİ MEZHEBİNDEDİR. BİR TÜRK SEYYAHIDIR.
NASTURİ MEZHEBİNİN KÖKENİ ANADOLU'DUR. KURUCUSU NASTORIUS MARAŞ'LIDIR.
GEREK ANADOLU UYGARLIĞI GEREKSE İSLAM UYGARLIĞI BATIDAN ÇOK ÖNCE ÇİN VE ORTA ASYA'YA ULAŞMIŞTIR.
AVRUPA'DAN ÇİN'E SEYAHAT EDEN MARKO POLO İLE AYNI DÖNEMİN İKİ ÇOK ÖNEMLİ SEYYAHLARIDIR. BAR SAUMA'NIN AVRUPAYA ULAŞMASI MARKO POLO'NUN ÇİN'DEN DÖNÜŞÜNDEN ÖNCEDİR
Yazıya Bar Şauma'nı gezi yolların gösteren harita ile Argun Han'ın Bar Şauma'ya verdiği seyahat belgesi internetten eklenmiştir.
KANAK. Bu bilgiler Ayşe Hür'ün "Türklerin Öteki Tarihi, 2016 kitabından ve internetten özetlenmiştir. Ben şahsen böyle önemli bir Türk büyüğünün varlığını geç öğrendiğim için kendimi affetmiyorum