Halikarnas Balıkçısı, Mavi Sürgün'de Bodrum'a ilk girişini " En nihayet yokuşun tepesine gelmiştik. Yolcular 'Neredeyse Bodrum görünecek' dediler. Yüreğim çarpıyor. Kaç aydır buraya gelmeye çalışıyordum yahu... Tepedeki bir dönemeci dönünce 'şırrak guuuur' diye Arşipel' in koyu çividisi ölçülmez açıklıklara kadar yayılıverdi." sözleriyle anlatır.
Ne zaman Yokuşbaşı'na gelsem bu sözleri anımsarım; ama nedense Orhan Veli'nin dizelerini de mırıldanmadan edemem:
"Gemlik'e varınca
Denizi göreceksin
Sakın şaşırma "
Bu, şiirin kolay söylenebilirliğinden midir, yoksa dizelerdeki şaşırtmacadan mıdır bilmem. Bildiğim, gördüğüm denizin, beni her keresinde şiirinin büyüsüne götürdüğüdür.
"Gün olur, alır başımı giderim,
Denizden yeni çıkmış ağların kokusunda
Şu ada senin, bu ada benim,
Yelkovan kuşlarının peşi sıra.
...
Ben de öyle yapar, kimselere haber vermeden alır başımı giderim. Deniz, kimi zaman,
"Elifbamın yapraklarında
Gemilerim, yelkenli gemilerim"
kimi zaman,
"Gün doğmadan,
Deniz daha bembeyazken çıkacaksın yola.
Kürekleri tutmanın şehveti avuçlarında,
İçinde bir iş görmenin saadeti,
Gideceksin;
Gideceksin ırıpların çalkantısında."
diye diye gidilen ekmek kapısıdır.
Bir tepeden ötekine geçerken, bir bükten paldır küldür inerken ben de bağırırım:
Heeeey!
Ne duruyorsun be, at kendini denize;
Geride bekleyenin varmış, aldırma;
Görmüyor musun, her yanda hürriyet;
Yelken ol, kürek ol, dümen ol, balık ol, su ol;
Git gidebildiğin yere.
Günlerdir Orhan Veli'nin;
Kansam bir an güzelliğine
Kuşlar gibi serseri ömrün.
dizeleri düşmüyordu dilimden. Bodrum'un havasına veriyordum bunu. Ancak dün sabah fakülteye giderken gördüğüm belediye işçileri bana onu anımsattı.
Orhan Veli'yi, daha nice güzel şiirler yazacağı dilinden 14 Kasım 1950'de Ankara Belediyesi'nin açtığı bir çukur ayırmıştı. O, çukura düştüğü gün kırkım çıkmış benim. Ölüm, yaşama değer katamayanlar için geçerli; gerçek ömrümüzü belirleyense geride bıraktığımız eserler.
Aklıma Orhan Veli düştü ya, yine avareliğim tuttu. Dersim biter bitmez arastalara attım kendimi. Vitrinlere bakarken:
Giyilmemiş çamaşırlar nasıl kokar bilirsin,
Sandık odalarında;
Senin de dükkânın öyle kokar işte.
Ablamı tanımazsın,
Hürriyette gelin olacaktı, yaşasaydı;
Bu teller onun telleri,
Bu duvak onun duvağı işte.
dizelerini mırıldandım. Balıkçıların önünden geçerken ayaklara dolanan sırnaşık kedileri görüp
Uyuşamayız, yollarımız ayrı;
Sen ciğercinin kedisi, ben sokak kedisi;
dedim. Parklarda Altındağ şiirinin;
Çocukları olur, nur topu gibi;
Elden düşme bir araba satın alınır.
Kızılay Bahçesi'ne gidilir sabahları;
Kumda oynasın diye küçük Yılmaz,
Kibar çocukları gibi.
dizeleri dolandı dilime. Bir guletin küpeştesinde güz güneşini yudumlayan sarışın kadınla;
Ya o, Mualla'yı sandala atıp,
Ruhumda hicranını söyletme hikâyesi?
dizelerini anımsadım.
Sonra vurdum kendimi Marina'ya. Köşede iki taksici güzün tenhalığını yüksek sesle konuşarak doldurmaya çalışıyordu. Kulak verdim:
"Bu dünyada topu topu 57 yıl nefes alıp vermiş adam."
"Buncağız ömre darmadağın olmuş bir imparatorluğun küllerinden çağdaş bir ulus yaratmayı sığdırmış."
" .. Olmasan da olurduk, diye ilan verebiliyorlar artık."
İyi ki bu toplumda şiir "işi yolunda" olanların umurunda değil, diye geçiriyorum içimden. Değilse onların
"Şiir yazıyorum
Şiir yazıp eskiler alıyorum
Eskiler verip musikiler alıyorum
Bir de rakı şişesinde balık olsam."
dizelerini duyduklarında, Orhan Veli'nin, belediyenin açtığı çukura düşüp ölmesini, "Hak etmiş canım!" sözleriyle değerlendireceklerin - den ve bunun yalaka basınımızda (demokratik!) bir saptama olduğunun vurgulanacağından hiç kuşkumuz olmamalıdır. Üstelik onun:
"Bütün güzel kadınlar zannettiler ki
Aşk üzerine yazdığım her şiir
Kendileri için yazılmıştır.
Bense daima üzüntüsünü çektim
Onları iş olsun diye yazdığımı
Bilmenin."
dizelerinde dile getirdiği şiir perisiyle, gerçeğin yol ayrımını görmezlikten gelerek;
"Gel benim canımın içi, gel yanıma;
İpek çoraplar alayım sana;
.
Kim görmüş, ama kim,
Eleni'yi öptüğümü,
Yüksekkaldırım'da, güpegündüz?
Melahat'ı almışım da sonra
Alemdar'a gitmişim, öyle mi?
Onu sonra anlatırım, fakat
Kimin bacağını sıkmışım tramvayda?"
dizelerine bakıp onun büyük zampara olduğunu ve şiirlerinin öğrenci yurtlarına sokulmaması gerektiğini de ilan edebilirlerdi.
Gerçi Yahya Kemal, o ve arkadaşları için "cahil ve geri kimseler" demiş; Necip Fazıl Kısakürek de, onun şiirini "hazin ve basit" olarak nitelemeye çalışmıştı; ama o, yaşamaya devam ediyor; Türkçe ve şiir var oldukça da yaşayacak. Çünkü o da şiirin sultanlığını yıkan, şair-i âzamları, üstatları hak ettikleri yere gönderen bir şairdi.
Endişe gereksiz, diye geçirdim içimden. Erzurumluların deyişiyle "Yel, kayadan ne aparır?" deyip yürüdüm mandalina kokulu bahçelere doğru.
Burası Bodrum:
"İçkiye benzer bir şey var bu havalarda,
Sarhoş ediyor insanı, sarhoş."