Türkçe Sözlük, delege sözcüğünü " Kendisine yetki verilerek bir yere veya birinin katına gönderilen kimse" olarak açıklar.
"Temsili demokrasiler" de özünde yetki devri olan bu delege sistemini kullanırlar.
CHP'de son günlerde her başkan adayının konuşmasına "delege" diye başlamasının gerekçesini doğrusu bugüne dek bilmiyordum. Dün yaşadım ve öğrendim.
Dün, Bodrum CHP ilçe teşkilatında kendi mahallemin delege seçimleri vardı. Yıllardır siyasi çizgimiz belli olsa da ilk kez bir parti üyesi olarak oy kullanacaktım.
Önceki akşam İzmir'de Prof. Dr. Ayhan Çıkın'ın tanıtım etkinliğinde konuşmacı olmama karşın, partide benim adıma söz sahibi olacak delegelerin seçiminde üye olarak oy hakkımı kullanmak için gece yarısı Bodrum'a döndüm.
Nedense dün sabaha dek kimse bana, "Ben delege adayıyım. Parti yönetimlerinin ya da milletvekilinin seçiminde mahallemiz adına sizi temsil etmek istiyorum." dememişti.
Seçim mahalline vardığımda da kimse önüme geçip "Ben adayım." demedi. Çevrede adayları tanıtan bir afiş ya da yazı da yoktu.
***
"Adayları kimler?" diye sordum bir yöneticiye.
"Oy verme kabininde liste var." dedi.
İçeri girdim. Bir kâğıtta bir sürü isim. Birçoğunu tanımam. Bir kısmını da yalnızca isim olarak bilirim.
"Bu nedir?" dedim.
"Blok liste." dediler.
"Kim hazırladı bu listeyi?"
"Filanca."
O filancanın böyle bir görevi ve yetkisi mi var?
"Hayır, ama partide.
"Delege ağalığı" bu galiba dedim kendi kendime.
"Ben bu listeyi tanımıyorum. Kendim isimler eklesem ya da çıkarsam." dedim.
"Elbette." dedi görevli.
"İyi de bunu kaç üye bunu yapar ve isimleri nereye yazar o kabinde."
Eğer böyle bir liste, toplumun yarısının kadın; %47'sinin 15 -45 yaş arası genç ve %23'nün de 45 yaş üstü olduğu gerçeğinden yola çıkarak hazırlanmış olsaydı bunu önemserdim.
O an oy vermeden dönüp gitmeyi düşündüm. Sonra vazgeçtim. Çevreden öğrendiğim kadarıyla listeyi hazırlayanın ve 40 - 45 yaş üstü erkek adayların üstünü çizerek oyumu kullandım.
Bence bu tür bir "delege" sisteminin üyeyi küstürmenin, etkisizleştirmenin, parti içinde gruplar ve parti ağalıkları yaratmaktan öte bir işlevi olamaz.
Oysa gerçek demokrasilerde iktidara katılımcılığı yaygınlaştırarak ve güçlendirerek yürüyebilirsiniz.
Bu ülkede genel seçim sonuçları bile birkaç saatte belirleniyor. İletişim teknolojilerinin böylesine ilerlediği bir çağda siyaset kurumu, üyeyi, hatta vatandaşı siyasetin etkin öznesi kılmak istiyorsa teknolojinin her alanından en üst düzeyde yaralanmasını bilmelidir.
Delege ağalarının belirlediği ve göstermelik seçimlerde seçilen delegelerin seçtiği yönetici ve milletvekillerinin tabanın sesi olabileceklerine ve bir siyasal partiyi iktidara taşıyabileceklerine aklım yatmaz.
CHP iktidara yürümek istiyorsa öncelikle tüm yönetim yapısını, toplumdaki cinsiyet ve yaş gruplarının oranlarını gözeterek yeniden kurgulamalı; bu delege sisteminin yerine, üyelerini katılımcı ve etkin kılacak sistemler geliştirmelidir.
Bugünlerde kurultayla yatıp kalkanlardan duymak istediğimiz, kişilere ilişkin eleştiriler değil, katılımcı demokrasinin ilkelerini, partide hayata nasıl geçirecekleridir.