Kağnı, Kurtuluş Savaşı'nın simgelerindendir. 31 Ağustos 1922 günü Atatürk, Çalköy'e gelir. Kırık bir kağnı üzerine açılan haritalarda
harekâtın sonraki bölümünü değerlendirir.
"Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!"
emrini burada verir.
Oğuz bunu görünce, güldü kahkaha ile.
Dedi: "- Cansızı çeksin, canlılar Kanga ile!"
"Adınız Kangalug olsun, belgeniz de araba!"
Aşar demir dağları
Çöle, göle
Ve boz bulanık ırmaklara sırat
Aşar kevenleri, ormanları
Kara borana inat
Yükü imecedir
İşi omuz vermek üreten sevgiye
Tutup elinden emeğin
Bozkırları berekete götürür.
Göçtür adı baharda, güzde
Yaz, hasada kanaat
Yükü umuttur, ağır mı ağır
Sağır ve vurdumduymaz
Kaşanelerden
Ve masallardan arınmış
Tutup elinden direncin
Düşleri gerçeğe götürür.
Ketezi akkorlanmış döner tekerler
Gıcır gıcır gelendir
Ah edip inleyendir
Sağarken acısını cephelerin
Yüreğine denk düşer yangını
Cephane taşıyan kadınların.
İnebolu'dan Ankara'ya
Şerife Bacıdır kar altında
Elif'tir ,
Öküzünün yerine kendisini koşan
Kezban Nine'dir,
İlbacı'dı,
Kuru Kız'dır.
Yüklenip Kutsal İsyan'ı
Çalköy'de Mustafa Kemal'e götürür.
Gün devrilir Murat Dağlarının ardına
Kandır ufkun şalı,
Suyun alı kan.
Mustafa Kemal,
Yanında can yoldaşları
Fevzi ve İsmet
Açar zafer haritasını
Bir kırık kağnı üstüne
Bir Dumlupınar'a bakar
Bir Aslıhanlar'a
Bir Adatepe'lere
Toplayıp olan biteni
Yığar üstün
Ve haykırır
"Ordular İlk Hedefiniz Akdeniz'dir, İleri"
Yükü akıldır, fendir- bilimdir.
Düşer yollara dönüp ardına bakmadan
Bağımsızlığı ve özgürlüğü
Öte çağlara götürür.