AKYAKA GÖKOVA YAKIN ÇEVRESİNDE YAZITLAR (INSCRIPTIONS) I
Bir yörenin tarihinin aydınlanmasında en önemli unsurlardan biri konuşma ve yazımlarda kullanılan dildir. Bugün bu topraklarda sonsuza kadar konuşulacak dil Türkçedir. Biz Türklerin bu topraklara sahip olmamızdan önce başka diller konuşulmuştur. Bunları bilmek öğrenmek ve kabul etmek zorundayız. Zaman içinde biz Türkler beş katlı bir apartmanın tavan katına yerleşmişiz, çalışkan ve azmimiz sayesinde tüm apartmana sahip olmuşuz, alt katlar bizleri ilgilendirmez deme şansımız var mı?
Akyaka'nın içinde bulunduğu Karia bölgesinde üç dil konuşulmuş ve üç yazı dili olmuştur. Bunlardan ilki bölgenin ilk yerel halkı Karia'lıların konuştuğu ve yazdığı Karia dilidir. Ancak Karia dilinden gelen yazıt ve belgeler yok denecek kadar az olduğu için bu dil çözülememektedir. Son kazılarda sadece Kaunos'da bu dilde yazıt bulunmuştur. İkincisi Karia dilinden yazıtlara Mısır'da rastlanıldığı bilinmektedir. Ayrıca Milas Müzesi’nde de Karia dilinden bir yazıt vardır. Bu dil Arkeolog ve bilim adamları tarafından aydınlığa çıkarılmalıdır.
İkinci kullanılan dil Grekçe'dir. Yöremizde M.Ö. 5. yüzyıldan yörenin 13. yüzyıl sonlarında Türkler tarafından fetih edilmesine kadar resmi ve yazışma dili Grekçe'dir. Bu yüzyıldan cumhuriyetin kurulmasına kadar bu dil etnik gruplar (Rumlar) tarafından kullanılmıştır. Lozan anlaşması ile bu etnik grup zorunlu göçe tabi tutulmuştur. Halen bu dili bilen ve kullanan yoktur
Yöremizde bulunan yazıtların büyük çoğunluğu Helenistik döneme aittir. Tümü Grekçe’dir. Bu sürede yöremiz Rodos Karşıyakası (Parea) olarak Rodos’tan yönetilmiştir. Yöremizde görülen yazıtların büyük çoğunluğu Rodos dönemine aittir.
Bölgemiz bir süre (M.Ö 545-334) Pers yönetiminde ve daha sonra Roma yönetiminde kalmış, ancak her iki dilden yazıt bulunmamaktadır. Pers yönetimi döneminde Karia Satrap olarak atanan kişiler tarafından yönetilmiştir (Mousolos ve eşi ve kardeşi Artemisia gibi). Pers yönetimi din ve dil olarak yayılmacı değildir. Bu dönemde aslen Karialı olarak bildiğimiz Mousolos satraplığında (Persler tarafından atanan geniş yetkili Vali) Helenizm Karia’da hızla kök salmıştır.
Roma yönetiminde İtalya’da Latince konuşulduğu ve yazıldığı halde bu bölgede hiç Latince yazıt yoktur. Romalılar Anadolu’da Grek dili devam ettirmişlerdir.
Bunun yanında Hitit İmparatorluğu Karia’da hiç hâkim olmamış bunların dili Lüvice bu bölgede hiç konuşulmamış, yapılan kazılarda hiçbir obje bulunmamış, sanıldığı gibi yer isimlerinin bu dilden gelmesi mümkün değildir.
Ayrıca Anadolu’muz çok çeşitli dillerin vatanıdır. Karia bölgesinde ilk çağda bir kültür dili olan Frikçe, Urartuca, Ermenice de hiç konuşulmamış, yazı dili olmamıştır.
Yazıtları okumak bir uzmanlık işidir. Ben bu işe gönül vermiş bir kişiyim. Ben hiçbir yazı okumuş olamam ama tüm okunmuş yazıtları orijinal örnekleri ile onları toplamış biriyim. Bu konuda geniş ve başka birinin sahip olmadığı bir arşive sahip olduğum kanısındayım.
Bu da benim özel çabam ile oluşmuştur. Ben bunu halen yaşamayan Paris’te yaşamış olan Guy Meyer, ile tanımış olmakla büyük gurur duyduğum Osmanlı Hanedanı mensubu Selim Adham’a borçluyum. Guy Meyer Selim’in yakın arkadaşıdır. Guy Meyer’e bir mektup yazdım, ben Selim Bey’in arkadaşım bana İdyma yazıtları konusunda yardımcı olabilir misiniz diye yazdım. Kapılar ardına kadar açılmıştı. Almanca dilinde İdyma ile ilgili tüm yazıtları Grekçe orijinalleri ve Almanca çeviri ile bana ulaşmıştı. Bu arada Guy Meyer’in 7 sayfalık yarı Fransızca yarı antik Yunanca olan mektubun sırrını hala çözebilmiş değilim. Ama tüm bu belgelere
www.mehmetbildirici.com Bölüm Türkçe 2. Bölümden ulaşılabilir.
Ben ayrıca İdyma için altın değerinde olan belgeleri aynı sitede bir dosyaya yerleştirdim.
Ama şurası düşündürücüdür ki hiç kimse bu altın belgeleri görmek için başvuru da bulunmadı. !!!!!!!
Yazıma İdyma’nın taşa kazınmış bir tapusu olarak gördüğüm İnişdibi’nde Sarıoğlu bahçe kapısında ters yerleştirilmiş ve benim Muğla Müzesine başvurum ile koruma altına almış Rodos dönemine ait yazıtın fotoğrafı eklenmiştir.
Ek alanı