ANADOLU PERS KRALLIĞININ YIKILMASININ ARDINDAN BİR PERS PRENSESİ VE KRALİÇESİ AMASTRIS (M.Ö 340-285)
MEHMET BİLDİRİCİ
M.Ö 546 tarihinden beri Anadolu'yu yöneten Pers Krallığı M.Ö 333 tarihinde Büyük İskender'in Pers Kralı III Darius ile üçüncü defa karşılaşması ve ona yenilmesi sonucu tarihi karışmış ancak bu aileden gelen AMASTRİS daha sonra Anadolu'da kraliçelik yapmıştır.
Savaş sonu M.Ö 333 de, III Darius eşi, annesi ve yeğeni İskender'e Şam'da teslim olmuştur. İskender onları öldürtmeyip yaşama güvencesi vermiş onlara iyi davranmıştır. Generallerini Pers asıllı kızlarla evlenmesini desteklemiştir.
Amastris de bunlar arasındadır. Amastris savaşta ölen Pers Kralı III Darius'ün yeğenidir. Babası Oxyathres Kral Darius'un erkek kardeşi idi.
Amastris ana dili Persçe (eski Farsça) olan Pers dini inanışlarını taşımış ve bunlara göre yetiştirilmiş olması gerek, ama evlilikten sonra üç yıl Grekçe eğitimi görmüştür ne derece Helenistik inanç ve geleneklerini benimsemiş olduğu tam bilinememektedir.
Yaklaşık M.Ö 333 yılında ailesi ile İskender'e teslim olmuş yaklaşık 10 yıl sonra İskender'in generallerinden onunla savaşlarda bulunmuş CRATERUS ile evlendirilmiştir.
Zaman içinde ilk kocasının rızası ile Heraclea Pontika (Bugün Karadeniz Ereğli) Tiranı Dionşsos ile evlenmiş ondan çocukları olmuştur. Aşırı kilolu olan Dionisos'un M.Ö 305 yılında ölümü üzerine Amastris Hereclea Pontika'yı üç yıl naibe olarak yönetmiştir. Adına para bastırmıştır. Paraya dikkat edilirse AMASTRIA ismi görülmektedir.
Daha sonra gene İskender'in askerlerinden biri Lysimachus ile evlilik yapmış sonuçta M.Ö 285 yılında oğulları tarafından denizde boğdurulmuştur. Lysimachus bunun intikamını almış oğullarını öldürmüştür.
Zonguldak ili Bartın ilçesine bağlı AMASRA kentinin onun adına kurulduğu kabul edilmektedir. Amasra'nın eski ismi Sesamos olarak bilinir. Son zamanlarda Amasra'da kent kalıntıları bulunmuş, bunların Amastris dönemine ait olduğu sanılmaktadır.
Yıllar önce Amasra ve Karadeniz Ereğlisi'ni görmüş bulunuyorum. Bugün Karadeniz Ereğlisi olarak bilinen HERACLEA PONTIKA Karadeniz'deki en büyük limandır. Tarihte çok önemli bir yeri olan Karadeniz Ereğlisi'nde eskiden gelen kalıntılar yok denecek kadar azdır. Bu konu da daha ciddi araştırmaların yapılması gerekmektedir.
Ben bu araştırmalar arasında internetten yerel yayınları da inceledim. Yeterli olmadığı kanısındayım. Verilen tarihler bile tutarlı değildir.
Karadeniz Ereğlisi'nden tarihte iki ünlünün çıktığını öğrendim.
Filozof Heracleitos Ponticus M.Ö 390-310 ve tarih yazarı Mennon (1. Yüzyıl) bu kent doğumludur. Bir sonraki yazımda incelenecektir.
Fotoğrafta Kraliçe Amastris'in parası yazıma eklenmiştir. Para üzerinde ismi okunabilmektedir.