ANTİK MISIR RESİM YAZISI VE ONU OKUYAN CHAMPOLION 1790-1932
İnsanlık tarihi çok çok eskidir ama tarih yazı ile başlamıştır. İnsanlar duygularını, yöneticilerin emirleri, hesap işlemleri bu günlere ulaşmıştır. Bu eski yazıların bazısı bugünlere gelmiş bazıları tarih sahnesinden silinmiştir. Ancak bunlar bilim adamları ile arkeologlar tarafından uzun çalışmalar sonra okunabilmiştir.
Tarihte ilk yazıyı ortaya çıkaran Ortadoğu'da bugünkü Irak topraklarında yaşayan Sümerlerdir. Sümerler bulduğu yazı çivi yazısı (Cuniform) olup yaklaşık M.Ö 3500 (5.500 yaşında) yıllarına rastlamaktadır. Şunu da hatırlamak gerekir yazıya geçiş öncesi de uzun zamanı kaplamaktadır.
Sümerlerden çok kısa bir süre sonra yaklaşık M.Ö 3200 yıllarında Mısır'da resim (Hiyeroglif) yazısı ortaya çıkmıştır. Bu yazı da objeler resimlerle sembollerle ifade edilmiştir. Bu iki yazı özellikleri bakımında tamamen farklıdır. Esasen bu ülkelerde yaşayanları konuştuğu diller ve dinlerde farklıdır. Mısır'da kullanılan dil Kıptice idi. Sümerlerin dili Sümerce idi.
Mısır yazısı yaklaşık M.S 300 yıllarına kadar kullanılmış, daha sonra kaybolmuştur. Kullanılan sempollerin sayısı 700 civarındadır, Bu bakımdan öğrenilmesi çok zordur.
Sadece özel kâtipler öğrenebiliyordu. Bu yazılar firavun mezarlarına ve tapınaklara bolca işlenmiş çok örnek görülebilir. Maalesef ben bu kadim uygarlığı ziyaret edemedim. Hayatımın bir eksikliğidir.
MISIR YAZISININ ÇÖZÜMÜ
Mısır yazısının okunması çonusunda pek çok bilim adamı çalışmıştır. Ancak bu işi Fransız dil uzmanı Jean-François CHAMPOLLION (1790-1832) başarmıştır.
Chapollion 7 çocuklu Fransız bir ailenin oğludur. Küçük yaşta antik dillere merak sarmış 42 yıllık ömründe Eski Yunanca, Latince, İbranice, Aramice, Eski Persçe, Mısır dillerini, başka dilleride öğrenmiştir. Olağanüstü kabiliyetliyetli bir kişidir.
Mısır dilini okumayı başarmıştır. Bugün Britsh Müzesinde bulun Rosetta Taşında Mısır ve Eski Yunanca metin yer alıyordu. Önce eski Yunanca metni okumuş arkadan büyük biruğraş sonu hiyeroglif yazıyı çözmeyi başarmıştır.
Rosetta Taşı M.Ö 196 yılında Firavun V Ptolemy dönemine ait olduğu saptanmıştır.
Eski Mısır dili (Kıptice) bugün Koptik Kilisesince kullanılmaktadırır.
Resim yazısında kullanılan sempoller kullandıkları dil ile ilgidir. Bu yönden diğer uygarlıklarca kullanamamıştır.
Sadece Anadolu'da Hititler tarafından kullanılmıştır. Hititler'in dili ve dini farklıdır. Bunun incelenmsi ayrı bir yazı konusu olmalıdır.
Yazıma Mısr yazısından bir örnek ile Champoillon'un bir portesi internetten eklenmiştir.