Assos antik kenti, Çanakkale ilinin Ayvacık bölgesindedir, Behramkale ve Behram ismi ile bilinir. Anadolu'da bulunan yaklaşık 500 antik kentten biridir. Bugün kentten tarihe ve arkeolojiye meraklılar için gezilecek görülecek yerler çok fazladır.
Kentin en önemli özelliği tanınmış Filozof Aristo'nun (M.Ö 384-322) (Aristoteles) burada bir Felsefe Okulu açmasıdır. Bunun Assos için ne kadar önemli olduğu açıktır.
Aristo'nun babası Kral II Phlip'in doktoru, Niomachus genç yaşta ölmüş Aristo Makedonya Sarayında büyütülmüştür. M.Ö 368 yılında 16 yaşında bir genç iken Atina'da Platon'un (Eflatun) akademisine kaydolmuş burada 20 yıl eğitim görmüştür.
Bu dönemde Anadolu kentleri Pers İmparatorluğu hâkimiyetindedir. Ancak Assos bunun dışındadır. Hermias M.Ö 347 yılında bağımsız kraldır. Krallığı iki yıl sürmüştür. Hermias'ın geçmişi bilinmemekte belki kölelikten geldiği sanılmaktadır. Hermias'ta Atina'da Platon'un okulunda okumuş, Aristo'yu Kral olunca onu Assos'a davet eder. Aristo daveti kabul eder, üç yıl burada Felsefe Okulunu açar. Ancak Hermias Persler tarafından yakalanır başkentleri Persepolis'e götürülüp idam edilir.
Aristo burada Hermias'in kızı veya kardeşi Phytias (Latince Pütias) ile evlenir, bu onun ilk evliliğidir. Phytias M.Ö 362 doğumlu Aristo'dan 22 yaş küçük yaklaşık 15 yaşındadır. Phtias önemli bir bilim kadınıdır. Biyoloji ve hayvanlar konularında uzmandır. Balaylarını Midilli adasında geçirirler aynı zamanda bilimsel araştırma yaparlar. Aristo'nun bu evlilikten Phtias isimli bir kızı olur.
Aristo'nun koruyucusu Hermias görevden uzaklaştırılınca Büyük İskender'e ders vermek için Makedonya sarayına gider.
Çok iyi bir eğitim alan Büyük İskender M.Ö 334 yılında Asya seferine çıkınca hocası Aristo ile ilgisini kesmez onunla görüş alışverişi yapar.
Ünlü Filozof Aristo öğrencisi Büyük İskender'in (Megas Aleksandros) ölümünden bir yıl sonra hayata veda eder.
Türk bilim adamı Ümit Serdaroğlu (1932-2005) tarafından Assos kazıları yapılmıştır. Ölümü üzerine çok emek verdiği Assos kentinde toprağa verilmiştir. O nu da saygıyla anıyorum.
Yazıma İskender'in Aristo'dan ders alması, Assos'ta sonrada dikilmiş bir Aristo heykeli ve Assos'dan bir resim eklenmiştir.