BÜYÜK İSKENDER'İN AİLESİ
MEHMET BİLDİRİCİ
Büyük İskender tarihte ortaya çıkmış genç yaşta dünyanın coğrafyasını değiştirmiş bir asker ve kraldır. Onunla ilgili Devrim Gazetesinde çeşitli yazılarım yayınlanmıştı.
Bunlar 2018 yılı mart ayında 4 yazıdır. Onun emri ile kurulan kentler incelenmiştir.
Bir önceki yazımda A. Müfid Mansel'in "Ege ve Yunan Tarihi" eserinde değinmediğim noktalar olduğunu gördüm. Bu yazımda Dünyayı çok kısa sürede bu kadar değiştiren Büyük İskender'in ailesi incelenecektir.
Grekçe ismi ile Megas Aleksandros olan (Büyük İskender) Makedonya kralı II Phlip ile Kraliçe Olimpia'nın oğludur. Annesi Olimpia Trakya'da Epir Kralının kızıdır. Makedonya Krallığı yaklaşık M.Ö 700 yıllarında kurulmuş küçük bir krallıktır. En parlak günlerini babası II. Philip ile Büyük İskender zamanında yaşamıştır. Makedonya küçük bir coğrafyadan tüm Asya'ya yayılmıştır..
Büyük İskender çok kısa sürede o kadar inanılmaz başarılara imza atmıştır ki böyle bir kişinin tanrının oğlu olduğuna inanılmış ve bu kutsallık ona yakıştırılmıştır. Annesi Olimpia'nın ona Zeus'tan hamile kaldığına ve onu doğurmadan rahminde Zeus'u hissettiğini söylediğine inanılmıştır.
Gerçekte II Philip'in M.Ö. 357 yılında Olimpia ile evlendiği ve Olimpia'nın M.Ö 356 yılında İskender'i doğurduğu bilinmektedir.
İskender'in Cleopatra (M.Ö 357-308) isimli bir kız kardeşi vardır, Epir Kraliçesidir.
Babası M.Ö 336 yılında öldürülmüş, burada annesi Olimpia'nın parmağı olduğu sanılmaktadır. İskender'in Asya seferi sırasında Olimpia Makedonya'da kalmış, gayri resmi oranın hâkimi olarak yaşamını sürdürmüştür. Annesi Olimpia oğlunun ölümünden sonra M.Ö. 316 yılında öldürülmüştür.
Tarihin en büyük filozoflarından Platon'un (Eflatun) (MÖ 429-347) öğrencisi Aristo'un (M.Ö 384-322) (Aristoteles) öğrencisi olmuş M.Ö 343-340 yılları arasında ondan ders almıştır. Tarihte çok büyük filozoftan çok iyi eğitim almış tek kraldır denilebilir.
Çıktığı Asya seferinde bir anda tüm Asya'ya hâkim olmuştur. M.Ö 329-327 yılları arası İskender Bactria ve Sogdiana kapılarına dayanmıştır. Bu topraklar krallığın en kuzeyinde bulunmaktadır. Bu topraklar bugün bir Türki Cumhuriyet olan Özbekistan'dır. Ancak halkı henüz Türk değildir. İskender Özbekistan'da Termez kentini kurmuş Semerkant ve Buhara'yı fethetmiştir. Semerkant'ı aldığında hakkında çok şeyler işitmiştim ama bu kadar güzel olacağını hayal bile edemezdim demiştir. İskender burada M.Ö. 327 tarihinde ROXANA (M.Ö. 340-310) ile evlenmiştir. Roxana' Bactria Satrabı ve ülkenin asillerinden Oxsyartes'in kızıdır. Bu evlilik Roxana ve ailesi ve Makedonyalılar tarafından hoş karşılanmamıştır. Ama İskender'in gayesi bu geniş coğrafyada Makedonyalılar ile İranlıları evlendirmek kültürel yakınlaşmayı sağlamaktır.
Roxana M.Ö 323 yılında İskender öldükten sonra İskender isminde bir oğlan doğurmuştur. Büyük İskender ölümü ile bir varis bırakmamış geride yarı sakat bir kardeş ve yeni doğmuş bir oğul kalmıştır. İskender'in ölümünden sonra annesi Olimpia onları Makedonya'ya aldırmış, kendisinin M.Ö 316 ölümünden sonra eşi Pers asıllı Roxana, ve oğlu İskender (M.Ö.323- 310) yeni Makedonya Kralı tarafından öldürülmüş İskender'in mirasçısı kalmamıştır. Büyük İskender bir efsane haline gelmiştir.
Bactria ve Sogdiana bugün bir Türki Cumhuriyet olan Özbekistan'dır. Büyük İskender burada Termez kentini kurmuştur. Ancak bugün bu coğrafyada İslam Uygarlığı hâkimdir. Ancak İskender Özbekistan'da yaptıkları o kadar etkili olmuş ki, bu gün bile anlatılmaktadır. Ama bu anlatılanlarda Makedonyalı asker olan İskender bazen deniz dibine dalan bir kişi bazen zalim bir hükümdar ama çevreyi araştıran bir kişi olarak karşımıza çıkmakta, internette turistik amaçlı İskender'in geçtiği güzergah araştırılmakta ve Helenistik dönemden kayıp Helenistik kent kalıntıları ortaya çıkarılmaktadır.
Ben devamlı bir konu üzerinde duran birkişiyim, bir görüşe varamadım. Bugün Özbekistan bir Türki Cumhuriyettir. Acaba Büyük İskender ile Asya'ya Türk yurduna kadar yayılan Helen kültürünün Türk kültürüne etkisi olmuş mudur?
İskender efsaneleri bugün buralarda doğu eserlerinde yaşamaktadır. Ancak İskender çeşitli kişiliklere bürünmüş, Lokman hekim ile karıştırılmış yer yer Kuran'da ismi geçen Zülkarneyn olmuştur.
Ama İskender'in Özbekistan'daki izleri araştırılmalıdır. Konu yenidir çok ilginç şeyler çıkacağına inanıyorum.
Yazıma İskender'in annesi Olimpia ve eşi Roxana'nın resmi eklenmiştir.