DÜNYADA ALFABEYİ FENİKELİLER BULDU YAKLAŞIK M.Ö 1200

 

MEHMET BİLDİRİCİ

Bundan önceki yazılarımda resim (hiyoroglif) ve çivi yazılarını tanıtmaya çalışmştım. Daha sonraları Lübnan'da yaşayan tüm Akdeniz boyunca ticaret yapan ve Sümer ve Mısır ile komşu olan Fenikeliler alfabeyi icat etti. Alfabe de harfler bir sesi temsil ediyordu. Bu çok büyük bir kolaylıktı. Dünya'da bir ilkti. Hemen hemen tüm dünyaya Uzakdoğu haricinde yayıldı.

Fenike Alfabesi 22 harften oluşuyordu. Arapça gibi sağdan sola yazılıyordu. Fenike dili bir Sami diliydi. Fenike ismi Yunanca Phonike kelimesinden geliyor. Onlar kendilerine Kenani diyorlardı. Bu alfabe Fenike dilinde M.Ö 150 yılına kadar kullanıldı.

Fenike alfabesinde A sesi Alfa, Elif Öküz başı anlamında idi. Fenike alfabesi Ege bölgesinde ortaya çıkan Iyon uygarlığında geliştirilerek ve bugünki gibi yazımı soldan sağa çevrilerek buradan Yunanstan, Roma'ya ve tüm Avrupa'ya kadar yayılmıştır. Bu olay M.Ö 1000-900 civarlarında gerçekleşti.

Fenike dilinde yazıtlara Lübnan, Suriye ve Güney Anadolu (Adana, Alanya, Konya Ereğli'de çift dilli kitabe olarak rastlanılmıştır.

Önümdeki yazıda bu konuda açıklamalar sunulacaktır.

Doğuda ve Ortadoğudaki yayılması şöyle olmuştur. Fenike alfabesini ilk benimseyen İbrani ulusu olmuştur. En eski İbrani yazıt M.Ö 1000 yallarına tarihlenmektedir. En eski Semavi din olan Museviliğin katsal kitabı TEVRAT bu alfabe ils kaleme alınmış, 22 harftan ibaret sesli harf olmayan Arapça gibi sağdan spla yazılan alfabe 22 haten ibarettir. Zaman içinde değişmeler olmuş yazının pek çok çeşidi vardır. Yahudiler çeşitli Müslüman ve Hıristyan ülkelerde yaşamışlar ana dilleri olan İbranice'yi (Hebrew) konuşamaz duruma düşmüşler yaşadığı devletlerin dillerini konuşmuşlar ancak devamlı ibadetlerinde Tevrat okuduklarından İbranice'yi yaşatmışlardır.

1948 yılında İsraildevletinin kurulması ile ölü bir dil olan İbranice yeniden canlandırılmış İsrail devletinin resmi dili ve alfabesi olmuşıur. Bu dünyada bir ilktir. Fenike alfabesini Museviler yaşatmaktadır denilebilir.

Orta Doğuda Fenike alfebesi yaklaşık M.Ö 8 yüzylda Aram'ler tarafından kabul edildi, Aramiler Suriye ve Güney Anadolu'da yaşan uluslardı.  Yunanca ile en yaygın konuşulan dil Aeamace idi. İsa peygamberin konuştuğu ana diliydi. Sağdan sola yazılıyordu.

Yaklaşşk M.Ö 200 civarlarında Süryaniler tarafından da kabul edildi. Sağdan sola yazılıyordu. Türkiye'de Mardin Midyat civarlarında yaşamakta olan Süryani vatandaşlarımız tarafından kilise içinde bu alfabe bugün kullanılmaktadır.

Bu yazıma Fenike Alfabesi, İbrani ve Süryani Alfabe eklenmiştir.

YAZARIN DİĞER YAZILARI