Önceki Devrim Gazetesinde yayınlanan yazılarımda bilimin temeli olan Matematik tarihini incelemiştim. Matematik tarihinde Mezopotamya, Antik Mısır Eski Yunan'da olan genişlemeler yanında Hindistan'da Orta Çağlarda önemli adımların atıldığını belirtmiştim. Bu konudaki yazım Devrim gazetesinde 14.12.2022 tarihinde yayınlanmıştı. Bugünkü kullandığımız Rakamlar ve Sıfır kavramı burada ortaya çıkmış daha sonra Hindistan'dan Müslüman Araplara geçmiş ve daha sonra Avrupa'ya ulaşmıştır. Bu ise bilimde çok önemli bir adım olmuştur.
Bu yazımda önceden farkına varamadığım büyük Hintli Matematikçi ve Astronom Aryaphata incelenecektir.
Aryaphata orta Hindistan'da Gupta Krallığı döneminde Patalputra kentinde doğduğu ve burada öldüğü bilinmektedir. Hayatı hakkında fazla bilgi bulunmamakta onlarda yazdığı ve bugüne gelen "ARYAPHARİYA" isimli eserinden gelmektedir. Bundan başka yazdığı kitaplar olduğu ve kaybolduğu kabul edilmektedir.
Matematikçi ve Astronom olan Aryaphata cebir, düzlem Trigonometri, ikinci derece denklemler, sinüs tabloları ile ilgili çalışmaları bilinmektedir.. Pİ sayısının bildiği ve bunun için kendine özgü tarifler vermiştir. Pi sayısını 10 sayısının karekökü olarak belirtmekledir. Bu ise 3,16 olmaktadır. Bu değer bugün 3,14 kabul edilmektedir.
Aryaphata Astronomik gözlemlerde bulunmuş bir günün uzunluğunu 23 saat 56 dakika 4,1 saniye olduğunu hesaplamıştır. Bu değer bugün 23 saat 56 dakika 4,091 saniyeye çok yakındır. Benzer şekilde Aryabhata'nın bir yılın süresine ilişkin hesaplamaları da dikkat çekicidir. Yılı 365 gün, 6 saat, 12 dakika ve 30 saniye olarak hesaplamıştır. Bu değer bugün en modern araçlarla 365 gün, 6 saat, 9 dakika ve 9,76 saniye olarak bulunmuştur.
Aryabhata'nın matematik ve astronomi alanlarına yaptığı katkılar kendi dönemi için çığır açıcı nitelikteydi ve bugün de hayranlık ve saygı uyandırmaya devam etmektedir. Buna en iyi örnek Hindistan'ın uzaya gönderdiği uyduya Aryaphata adının verilmesidir. Tüm uluslardan yetişen bilim adamlarına saygı göstermemiz dileğiyle hoşça kalın