İLK ÇAĞIN PLATON'DAN SONRA İKİNCİ FİLOZOFU ARİSTOTELES (M.Ö 384-322)
MEHMET BİLDİRİCİ
Felsefe ve bilimde 16 yüzyıl aydınlanma çağına kadar etkili olmuş iki büyük filozof Platon ve onun öğrencisi Aristoteles (Aristo) olmuştur. Her ikisi de Hıristiyan ve Müslüman dünyasında çok etkili olmuşlardır.
Aristo M.Ö 384 yılında Kuzey Yunanistan'da Stagira isimli bir kentte doğmuş, babası Nicomachus isimli bir hekim, annesi ise Phaestis'tir. Babası Makedonya Kralı Amintas ve II Phlip'in ( Büyük İskender'in dedesi ve babası) doktorudur. Annesi de ünlü doktorlar yetiştiren bir ailedendir. Aristo küçük yaşta ailesini kaybetmiş ve Makedonya sarayında büyütülmüştür.
17 Yaşında M.Ö.367 yılında Atina'ya gitmiş Platon'un Akademi isimli okuluna katılmış, hocasının ölümüne kadar (M.Ö 348) burada hem öğrenci ve yardımcı öğretmen olarak görev yapmıştır. Platon'un ölümü üzerine Akademi'nin başına Plato'nun yeğeninin geçmesini hazmedememiş, Atina'dan ayrılmıştır.
Bu arada Assos antik (Çanakkale Ayvacık Behramkale) kentinin Pers hâkimiyetine girmeyen yöneticisi Hermias, Aristo'yu kentine davet eder. İki yıl kadar burada Felsefe Okulu açar, Hermias'ın kızı veya kız kardeşi Pythias (Pitias) ile evlenir.
Pitias Antik Yunan'da bir bilim kadınıdır. Eşi ile deniz biyolojisi konusun da çalışmalar yapar, ancak bugüne gelen bir eseri bilinmemektedir.
Buradan Büyük İskender'e ders vermek için II Filip'in daveti üzerine Makedonya Krallığının başkenti Pella'ya gider M.Ö 343). İki yıl kadar İskender'e ders verir. Kral II Filip'in öldürülmesi üzerine Atina'ya döner M.Ö 335 dolaylarında LYCEUM (Lise) isimli okulunu açar, Cumhuriyet döneminde açılan Lise isimli okullar buradan isimlendirilmişlerdir. Büyük İskender'in hocası olmak büyük itibar kazandırır, Büyük İskender'in ölümü üzerine Atina'dan ayrılır ve doğum yeri olan Stagira'ya döner ve orada ölür, ilk eşi olan Pitias'ın yanına gömülür. Son zamanlarda mezarının bulunduğu bildirilmekte ancak kesinlik kazanmamıştır.
İlk eşi Pitias'dan bir kızı olmuş ismi Pitias'dır. Sonra bir kadından da bir oğlu olmuştur.
Aristo'nun en önemi eseri ORGANON. 6 ciltten oluşmaktadır. Organon ismi alet araç anlamına bir sözlüktür. Organon ismi sonradan Aristo'nun öğrencileri tarafından konulmuştur. Organon'un bölümleri;
1.. Kategoriler
2. Önermeler
3. Birinci Analitikler
4. İkinci Analitikler
5.Topikler
6. Sofistik Deliller
Mantık Bilimi Aristo tarafından kurulmuş ve baş kitabı bu Organon'dur.
Tarihte en büyük kültürel halka bence aşağıdadır.
SOKRATES-EFLATUN (PLATON)--- ARİSTOTELES (ARİSTO)-BÜYÜK İSKENDER (MEGAS ALEKSANDER)
Bu dörtlünün ilki bir sonrasının hocasıdır. Dünyada daha başka bir kültür zinciri olamaz
Ayrıca bunların pek çok başka öğrencileri de vardır. Çağları etkilemiştir.
Aristo düşünce ve felsefesi Avrupa'dan önce İslam dünyasında tanınmış ve yayılmıştır.
Bağdat'ta Farabi Üstadı Sani (İkinci üstat) olarak bilinir. İlk üstat Aristo'dur.
Endülüs'te İbni Rüşt (Averreos) Aristo'yu Avrupa'ya tanıtmaya uğraşır.
En büyük Yahudi din adamı MAİMONİDES Aristo'dan çok etkilenmiştir.
Aristo'nun Çanakkale Assos' da dikilmiş bir heykeli ve hocası Platonla bir resimleri eklenmiştir.