Önceki yazılarım kısaca Anadolu Selçuk sultanlarının aile yaşantıları ve kültüre katkıları hakkında olmuştur. İlk sultanlar Alparslan, Kılınçarslan gibi Türkçe isimler almışken Sultan I. Gıyasettin Keyhüsrev'le 1192 yılından itibaren İran mitolojisinden ve İslam öncesinden unvanlar almışlardır. Bunun aslını öğrenmek istedim. Karşıma büyük İran Şairi Firdevsi (Ferdowsi) ve eseri Şahname çıktı.
Firdevsi 940 yıllarında Afganistan Horasan bölgesinde bir kasabada doğdu. Hayatı hakkında yeterli bilgiler bulunmamaktadır. Zengin toprak sahibi ve kendilerini İslam öncesi İran tarihine ve eski İran dili ve Zerdüşt dinine yakın hisseden bir kabilede yetişmiş, Şii İslam mezhebindendir.
Firdevsi'nin yazdığı eser Şahname (kral ya da padişahların kitabıdır). Bu eser İran edebiyatının en önde olanı olduğu gibi dünya edebiyatının da en önde gelen eserlerinden biridir. Mesnevi tarzında yazılmış 60.000 beyit olup dünyadaki tek şair tarafından yazılmış en uzun şiir şeklinde yazılmış eserdir.
Firdevsi bu eserde dünyanın başlangıcından başlamış ardından tarihi ve mitolojik İran şahlarını konu etmiştir. Eserin kapsamında İran tarihinde yarı mitolojik Keyani Hanedanlığı vardır. Bu hanedanın MÖ 900-775 yıllarında hüküm sürdüğü dini olarak Zerdüşt dinine bağlı oldukları, Zerdüştlerin dini kitabı Zend Avesta'da bahsedildiği ifade edilmektedir. Kayani Hanedanı içinde Keykavat, Keykavus, Keyhüsrev isimli şahlar bulunmaktadır.
Firdevsi'nin yazı dili Modern Farsça'dır. Kendisinin eski metinleri iyi anlamak için Zerdüştlerin Farsçası PEHLEVİCE'Yİ ve Arapçayı öğrenmiştir.
Firdevsi bu eserini Afganistan'da Gazne kentinde Büyük Sulan Gazneli Mahmut desteği ile kaleme almış ve kendisine sunmuştur. Gazneli Mahmut (971-1030) Müslümanlığı Hindistan içlerine tanıtan eşsiz bir Türk devlet adamıdır.
Bu arada bir örneği görüldüğü gibi İran Uygarlığının ve Farsçanın Türkler üzerinde büyük etkileri olmuştur.
Konya'da da Selçuklu Sultanlığında sarayda ve aydınlar arasında Farsça etkin bir dildir. Selçuklu Sultanlığının ortadan kalkması ile Farsça zaman içinde etkisini kaybetmiştir. Bugün Konya'da ve civarında bu dili konuşan hiç topluluk yoktur.
Yazıma Büyük şair Firdevsi'nin internetten Tahran'daki heykeli eklenmiştir.