Uygarlıkların sıfırdan gelişmesinde bilimin çok önemli bir yeri var. Tüm bunları insanların bulundukları şartlara uyum sağlamak için deneme yanılma yöntemi ile başlatmışlardır. Ateşi bulmuşlar tekerleği icat etmişler yazı yazmayı öğrenmişlerdir. Burada din kitaplarından yararlanmamış olduğuna inanıyorum.
Uygarlığın bu buluşlarla ilerlemesi ile bilimsel çalışmalar Mısır ve Mezopotamya'da başlamış, Eski Yunan uygarlığında meyve vermeye başlamıştır. Buna en iyi örnek Archimidis Türkçe Arşimet (MÖ 287-212) ve İskenderiyeli Heron (10-70) verilebilir
Daha sonra Orta çağda Müslüman Bilim adamları ortaya çıkmış 15 ve 16 yüzyıllardan sonra Avrupa ve Amerika'da baş döndürücü bilimsel çalışmalar ve bilim adamları ortaya çıkmıştır.
Bugün Ulusların bilim seviyeleri hakkında fikir sahibi olmak için Nobel Fizik Kimya Tıp dalında verilen ödüller ve bunları hak eden bilim adamları incelenmelidir. Nobel ödülleri ekonomi ve barışa katkı sağlayanlara da verilmektedir. Ancak Edebiyat ve Barış için verilen ödüller görecelidir, batı ülkelerin görüşleri doğrultusunda bazı hallerde etkin olmuştur diye düşünüyorum. Ama bilimsel konularda verilenler bilimsel ölçülere göre verildiğini kabul etmek ve inanmak istiyorum.
Önce Nobel Ödülü nasıl kurulmuş ona bir göz atalım. Nobel ödülleri İsveçli Mühendis ve Kimyager Alfred NOBEL (1833-1896) tarafından kurulmuştur. İsveç Stockholm kendinde doğan Alfred Nobel zamanın koşulları gereği inişli çıkışlı bir hayatı olmuş çalışmaları sırasında Laboratuarı patlamış bir başka patlamada iki kardeşini kaybetmiş sonunda Dinamit adı verilen patlayıcıyı keşfetmiştir. Bu kendisine çok büyük servet getirmiş insanlığın yıkıcı gücünü büyük ölçüde artırmış bundan pişmanlık duymuş ve bir vakıf kurmuştur. Bu Vakıf
Kimya-Fizik-Tıp-Edebiyat-Barış
dallarında dünyanın en iyi bilim adamlarına ödül verilmesi kararlaştırılmıştır.1968 yılından bu yana buna Ekonomi ödülleri de eklenmiştir.
Bu bilgilerden sonra Müslüman ülkelerden Ödül alanlardan başlayalım. Bilim konusunda 4, Edebiyat konusunda 3 ve barışa katkı sağlayanlar konusunda 8 kişi olmak üzere 15 kişidir. Yazımızda bilim dalları incelenecektir.
FİZİK DALINDA
1.- 1979 yılın ilk defa ödül alan Pakistan'dan MUHAMMED ABDÜSSELAM (1926-1996) olmuştur. Müslüman olarak ilk ödül alan kişidir. Çalışma ve düşüncelerinde İslami görüş yol gösterici olmuş, çalışmaları Pakistan ve İngiltere'dedir. İngiltere hayatını kaybetmiştir.
KİMYA DALINDA
2.- 1999 yılında Mısır- Amerikan vatandaşı AHMET ZEWAIL (1946-2016) Streskopi çalışmalarından ödüle layık görülmüştür.
3- 2015 yılında Türk-Amerikan Bilim adamı AZİZ SANCAR (1946)
Aziz Sancar Mardin Savur ilçesinde doğmuş lise öğreniminden sonra İstanbul Tıp Fakültesini bitirmiştir. 1977 yılında doktorasını yapmış Türkiye ve Yurt dışında çalışmıştır. 1997 yılından itibaren çalışma ve araştırmalarına Amerika'da devam etmiş 2015 yılında Nobel Kimya Ödülüne layık görülmüştür.
Türkiye Amerikan vatandaşıdır. Kimya Profesörü Gwen Sancar ile evlidir. Evinde Arapça konuşulan bir ailenin çocuğudur.
4.- 2023 yılında Tunuslu MOUNGI BAWENGİ (1961) Kimya Nobel ödülünü almıştır. Tunus Amerikan Fransız vatandaşı Bilim Adamıdır.
5.- 2024 yılında Nobel Ekonomi ödülünü DARON ACEMOĞLU almıştır. Daron Acemoğlu 1967 yılında İstanbul'da Ermeni bir ailenin çocuğu olarak doğmuştur. 1967 yılından itibaren çalışmalarını Amerika'da sürdürmektedir. Türk-Amerikan bilim adamıdır.
6. 2006 yılında ORHAN PAMUK Edebiyat ödülüne layık görülmüştür. Orhan Pamuk 1952 yılında İstanbul'da Çerkes kökenli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Hayatı Şişli ilçesi Nişantaşı'nda geçmiştir. Robert Kolej ve İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Okulunu bitirmiştir. Çalışmalarında babası ve onun zengin kitaplığı etkili olmuştur. İsviçre'de Kürtler ve Ermeniler konusunda yaptığı konuşma dolayısıyla davalık olmuştur. Romanları birçok dile çevrilmiş yurt dışında yaşamaktadır.
Sonuç olarak Türkiye'den sadece üç kişi Nobel ödülüne layık görülmüştür.
ORHAN PAMUK 1952 EDEBİYAT 2006
AZİZ SANCAR 1946 KİMYA 2015
DARON ACEMOĞLU 1967 EKONOMİ 2024
Onlarla gurur duyuyoruz ileri yıllarda daha daha fazlasını bekliyoruz.
Yazıya her üç Nobel ödüllünün internetten fotoğrafı eklenmiştir.
Devam edecek