ŞAKİR PAŞA AİLESİ HAKKINDA SON İZLENİMLERİM I
MEHMET BİLDİRİCİ
Şakir Paşa Ailesi konusunda Devrim Gazetesine 4 yazım yayınlanmıştı. Bunun ardından torunlarından Nermidil Erner Binark'ın (1925-2015) 2000 yılında ilk baskısı yapılmış daha sonra 2024 yılında yeniden yayınlanmış "Şakir Paşa Köşkü" isimli eserini tekrar okudum. Yeni bilgilere ulaştım.
Önce daha önceki yazılarımda bazı sehven yapılmış hataları düzelteceğim ardından bu kitaptan edindiğim yeni bilgileri ekleyeceğim.
Devrim Gazetesinde 31.12.2024 tarihindeki yazımda sehven Şakir Paşanın babası Miralay Mustafa Asım'ın ölüm tarihi 1836 yazılmış, doğrusu 1863, Şakir Paşanın ölüm tarihi 2014 yazılmış doğrusu 1914 olacaktır.
Şakir Paşa'nın babası Afyon ili Kabaağaç köyünden İstanbul gelen Miralay Asım Beydir, Osmanlı dönemi devlet adamıdır. Eşi Sıdıka Hanımdır. Kabaağaç Dinar ilçesinin batısında bir yerdir.
Miralay Asım Bey'in aniden ölümü üzerine ablaları Sara onlara sahip çıkmış onlara annelik yapmıştır. Bir aile yakını onu zengin ve çok şişko bir adamla evlendirmişler kardeşlerinin okuması sağlanmıştır. Sara'nın çocuğu olmamış hatta eşi öldüğünde bakire olduğu anılarda geçmektedir.
Şakir Paşa'nın ağabeyi Cevat Paşa II. Abdülhamit tarafından 1891 yılında Sadrazamlığa atanmıştır. O her şeyden kuşku duyan bir sultandır. Cevat Paşanın ülkenin doğu illerinde bir ıslahat yapılmalı sözünden kuşkulanmış görevli olarak İstanbul'dan uzaklaştırmış, ablası Sara'nın ısrarlı çabası sonucu İstanbul'a dönebilmiştir. Ama verem hastasıdır. Fazla yaşamamıştır. Sultan dönüşünde ona Nişantaşı'nda bir köşk (Bugün ki Işık Lisesi) tahsis etmiştir. Cevat Paşa ölümü üzerine Fatih'te bir türbeye gömülmüştür. Daha sonra bu türbeye ablası Sara'da eklenmiştir. Nişantaşı'nda ki Köşk daha sonra kardeşi Şakir Paşa'ya verilmek istenmiş ama Sultan Abdülhamit tarafından yapılan ısrara rağmen Şakir Paşa kabul etmemiştir.
Şakir Paşa iki defa evlenmiştir. İlk eşi bazı kaynaklara dayanarak Macar kökenli olduğu yazmıştım doğrusu ise Serdarı Ekrem Paşa'nın kızı olacaktır. Ancak ismi bilinmiyor. Bu evlilik Padişah iradesi ile zoraki yapılmıştır. Bu evlilikten Asım isimli oğlu olmuştur. Şakir Paşa onu Fransa'da okutmuş dil bilen Osmanlı Subayıdır. Kadriye isimli bir kadınla evlenmiş çocuğu olmamıştır. Asım, Şakir Paşa köşkünün dışında yaşamış, son zamanlarda geçim sıkıntısı çekmiştir. Buna karşı evi antika eserlerle dolu imiş.
Şakir Paşa ikinci evliliğini Giritli çok güzel 14 yaşında bir kız olan Sare İsmet ile yaptı, ölünceye kadar mutlu bir evliliği oldu, kocasının 1914 yılında oğlunun tabancası ile vurulduktan 1938 yılına kadar Şakir Paşa Köşkünü, çocukları, torunları kendi akrabalarını bir arada tutmayı başardı.
Sare İsmet Girit'te Berber Ali Kaptan ile eşi Halime'nin kızıdır. Sare İsmet'in 5 erkek kardeşi bulunmaktadır.
Şakir Paşa Girit'ten İstanbul'a dönerken eşi İsmet'in annesini, teyzesini, 5 erkek kardeşini de İstanbul'a getirmiş onların Ordu'ya katılmasını sağlamıştır. En büyük kardeş Vecihi Libya'da şehit olmuştur. Onun küçüğü Sare İsmet olup daha küçük erkek kardeşleri şöyledir.
Tahsin Sare İsmet'in en yakın yardımcısıydı, İstanbul'daki Şakir Paşa Apartmanının, Büyükada'da köşkün bakımı ile ilgilenir, kışları Adada köşkte kalırdı.
İkincisi Mithat'ta adanın demirbaşı idi. Şakir Paşalar ve Giritliler farklı yapılarda insanlardı. Büyükada'da bir arada yaşadılar.
Şakir Paşa ailesi çekirdek olarak Şakir Paşa eşi İsmet ve dört kız ve torunlardı. Kızlarından Fahrünnisa ve Aliye Büyükada'da köşkte dünyaya gelmiştir. Aileden pek çoğu Büyükada'da toprağa verilmiştir.
Aile hem batı geleneklerini hem de Türk geleneklerini bir arada yaşamış, resim yapmış piyano çalmış kendi aralarında yarı Türkçe yarı Fransızca konuşmuşlar hepsi Fransız kültür ve edebiyatından etkilenmişlerdir.
Bu aileden pek çok sanatçı yetişmiştir. Bunu gerçekleştiren Şakir Paşa ve eşi Sare İsmet Hanımdır. Özellikle Şakir Paşa çocuklarının eğitimi için uğraşmış, ayrıca pek çok kişiye yardımı dokunmuş çok iyi bir babadır. Oğlunun tabancasından çıkan kurşunu ile ölmeyi hak etmemiştir. Anılardan edindiğim kadarıyla gelinine yan bakacak bir kişi değildir.
Yazıma "Şakir Paşa Köşkü" kitabının kapağı eklenmiştir.