TÜRKİYE VE DÜNYADA KADIN HAKLARI ÖRNEK BİR TÜRK BİLİM KADINI MATEMATİKÇİ ASTRONOM NÜZHET GÖKDOĞAN (1910-2003)
MEHMET BİLDİRİCİ
Dünyada demokrasi, laiklik, insanlarda ırk renk cinsiyet ayırımı gözetmemek ve kadın hakları 20 yüzyıl içinde kazanılmış değerlerdir. Bir toplumda kadın yok sayılıp eğitilmez ise erkek ne kadar iyi eğitilse eğitilsin toplumun kültür seviyesi kadının kazanımları kadardır. Bugün bilim ile iç içe pek çok Türk kızı bulunmakta be bunlarla gurur duymaktayız. Bu kesintisiz devem etmelidir.
Bu yazımda öncü bilim kadınlarına bir başka örnek verilecektir.
NÜZHET GÖKDOĞAN
14 Ağustos 1910 tarihinde İstanbul'da dünyaya gelmiştir. Babası Atatürk'ün silah arkadaşlarından Mehmet Zihni Toydemir'dir. İlk öğrenimini Bezm-i Alem ve Şişli Terakki Lisesinde, orta öğrenimini Erenköy Kız Lisesi Fen Şubesinde tamamladıktan sonra, 1928 yılında bir Devlet Bursu kazanarak Matematik-Fizik lisansı yapmak üzere Fransa'ya gönderilmiştir. Burada Atatürk'ün destek ve teşviki bulunmaktadır.
1933-34 ders yılında da Paris Üniversitesi'nde Diplome d'Ètudes Superieur sertifikasını almış ve Paris Rasathanesi'nde staj görmüştür.
1933 Üniversite Reformu ile birlikte 29 Eylül 1934 tarihinde, bir yabancı profesör ve iki yabancı yardımcı ile İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nde kurulan Astronomi Kürsüsüne ilk Türk doçenti olarak tayin edilmiş
Ayrıca, 1936- 46 yılları arasında ek görev ile İstanbul Teknik Üniversitesi Matematik Doçentliğinde de bulunmuştur. İstanbul Teknik Üniversitesinde görev yapan ilk kadın bilim kadınıdır.
1 Aralık 1948 yılında Fen Fakültesi'nin teklifi ile İstanbul Üniversitesi Senatosu tarafından Profesörlüğe yükseltilmiş, 1954 yılında da Dekanlığa seçilmiştir. 1956 yılına kadar iki yıl bu görevi yürütmüştür. Prof. Gökdoğan böylece Türkiye'de, 1958 yılında Astronomi Kürsüsünü yönetmeye başlayan Prof. Gökdoğan, 22 yıl Kürsü ve Bölüm Başkanlığı görevinde kalmıştır. 1978 yılında ikinci kez Dekan ve Bölüm Başkanlığı görevlerini sürdürürken 1980 yılında yaş haddinden emekli olmuştur. Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan Astronomi Bölümü'ne 46 yıl hizmet etmiştir.
Fransızca, İngilizce ve Almanca dillerini bilen Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan, merhum olan Prof. Dr. Mukbil Gökdoğan'la (1909-1992) ile evli olup, biri Devlet Konservatuarı'nda profesör, diğeri de Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nde profesör olan iki öğretim üyesi annesidir.
Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan 24 Nisan 2003 tarihinde aramızdan ayrılmıştır.
Türkiye'de ilk Profesör olan kadın Mahmut Şevket Paşanın kızı Fazıla Şevket Giz (1903-1981) üniversite öğrenimini Amerika'da yapmış, 1933 Üniversite Reformunda Doçent 1944 yılında Profesör olmuştur.
Bir diğer öncü bir bilim kadını Ermeni asıllı Paris Pişmiş (1911-1999), Türkiye Darülfünun da yükseköğrenim görmüş 1930 yılında buradan mezun olmuştur. Darülfünun mezunu tek kadındır. Sahip çıkılmaması üzerine 1937 yurt dışına çıkmış, 1999 Meksika'da ölmüştür. Dünyanın önde gelen matematiçi ve Astronomlarından biri idi.
Yazıma Nüzhet Gökdoğan'ın bir resmi eklenmiştir.