URARTU KRALI II RUSA (Kral M.Ö 680-639)
MEHMET BİLDİRİCİ
Hitit İmparatorluğunun ardından Doğu Anadolu'da kurulan URARTU KRALLIĞI Anadolu için bir altın çağdır. Krallık M.Ö 858-585 yılları arası 273 yıl devam etmiş bu sürede 15 kral hüküm sürmüştür. Krallığın Başkenti Tuşba (Van) olup hüküm sürdüğü coğrafya yazı ekinde verilmiştir. Krallık büyük kısmı Doğu Anadolu'da daha küçük alanı Ermenistan ve İran'dadır.
Urartu Krallığı altın çağını 119 yıl M.Ö 834-715 arasında yaşamıştır. MENUA en büyük Urartu Kralıdır. Urartu Krallığı en geniş sınırlarına Kral II. Sarduri döneminde ulaşmıştır. Urartular Roma ve İran'dan çok önce çok büyük sulama projelerini gerçekleştirerek tarihin şafağında çok büyük bir hidrolik (Su) uygarlığı kurmuşlardır.
Bu yazımda II. Rusa (MÖ 680-639) incelenecektir. Sulama projeleri konusunda Kral Menua'nın ardından II. Rusa su konusunda büyük projeler geliştirmiştir. II. Rusa'nın hayatı hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır. Urartu Kralı II. Argisti'nin oğludur.
Urartu coğrafyasında pek çok kaleler yaptırmıştır.
Sulama ve Baraj konusunda Van doğusunda bir baraj (Genişgöl-Keşiş Gölü) inşa etmiş burada depoladığı suyu kanal ve ara barajlarla yeniden kurduğu Rusahinili (Van'ın kuzeyinde Toprakkale) akıtmıştır. Buna ait bugün Berlin'de bulunan bir taş yazıt bulunmaktadır. Bu konuda çeşitle yayınlarla birlikte Web sitemde bu eserle ilgili geniş bilgiler bulunmaktadır.
www.mehmetbildirici.com Web 2014 Türkçe 1.2
Sonraki araştırmalarım da aynı Krala ait Müzede bulunan ikinci bir taş yazıta rastlamış bulunuyorum. Bu yazıtta Hrazdan nehri üzerinde yaptırdığı bir kanal inşaatına ait olduğu belirtilmektedir. Hrazna nehri (Urartuca Lidaruni-Türkçe Zengi) nehri Ermenistan'da bir nehirdir. Tarihi su Literatüründe yer almayan bu kanalı bu konuda uzman bir arkadaşımdan yardım isteyerek daha da araştıracağım.
İlk yazıtın Asur dilinde olduğu Van'da pek çok su mühendisliği eseri ve bu konuda sayısız Urartu dilinde yazıt yer almaktadır.
Yazı ekinde Urartu dönemi sınırları ve Rusa'nın Urartu dilinde iki adet taş yazıtı konulmuştur.