Atatürk'ün başlattığı eğitim seferberliği, Türkiye'ye 15 yılda çağ atlattı. Bu seferberlikten bize kalan en büyük miras ise göz kamaştıran bilim insanlarımız oldu.
Oksijen Gazetesinin 27 Ekim 2023 günü 4.cü sayfasında Özlem Özdemir'in yazısında Atatürk Türkiye'sinde ilk kez bilim insanları ele alınmış.
1920'ler ve 30'lar, Türkiye için aydınlanma dönemiydi. Liseden mezun olanlar arasında yapılan sınavda başarılı olmuş 22 öğrenci grubu 1924 yılında Almanya ve Fransa'ya gönderildi.
Atatürk bir toplumun ancak kadınlar ile erkeklerin eşitliği sağlandığında ilerleyebileceğine inanıyordu. Çıkarılan yasalarla kadınların özgürleşmesi sağlandı.
Türkiye'de ilk kadın doktor Dr. Hatice Safiye Ali'dir. Tanık olduğu Balkan Savaşı ve Dünya Savaşı onun doktor olma kararını belirledi. 1916'da Wurzburg Tıp Fakültesi'ne kayıt olan Safiye Ali, 1918'de doktor oldu. Kurtuluş Savaşının ardından 1923'te Türkiye'de ilk kadın doktor olarak çalışmaya başlamış. Çocuk sağlığı ve annelerin eğitimine odaklanmıştır. Dünya' da Atatürk Devrimlerini tanıttı ve Türkiye'deki kadın hareketine önemli katkılarda bulundu.1952'de hayata veda etti.
İlk kadın patalog: Prof.Dr. Hatice Kâmile Şevki (Aygün) Mutlu. 1922'de kadınların İstanbul Tıp Fakültesine alınmasıyla Kâmile Şevki 1924'te kaydını yaptırdı. Yaptığı çalışmalarla bir Türk kadın öğrenci olarak ilk bilimsel tıp yayınına imza attı. Berlin Üniversitesi Tıp Fakültesi Pataloji Enstitüsüne gitti. Burada chromaffine hücreleri araştıran " Şevki Metodu" nu geliştirdi. Türkiye'ye döndü, Ankara Numune Hastanesi'nde, ilk kadın patoloji uzmanı oldu. Burada Histoloji-Embriyoloji Kürsüsü 'nü kurdu. Türkiye'de ilk ders kitabını yazdı. 50'ye yakın bilimsel yayını oldu. 1987 yılında hayatını kaybeden Prof.Mutlu, Patoloji alanında öncü bir kadın olarak anılmaya devam etmektedir.
Türkiye'nin İlk Kadın astronomu Prof. Dr.Hatice Nüzhet (Toydemir) Gökdoğan'dır. Birden fazla dil bilen Gündoğan, Erenköy Kız Lisesini bitirmiş. 1928 yılında Fransa'ya eğitime gönderildi. Önce Lyon Üniversitesi'nde matematik ardından Sorbonne Üniversitesinde fizik eğitimi aldı. 1933'te eğitimini tamamladı. Millete borcumuz var, diyerek yurda döndü. 1934'te İstanbul Üniversitesi Astronomi Enstitüsünde doçent olarak atandı. İstanbul Teknik Üniversitesinde ders veren ilk kadın da oymuş. 1948'de Profesörlük unvanını aldı ve üniversitenin ilk kadın senato üyesi oldu. 1954'te İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Dekanı seçilerek Türkiye'nin İlk Kadın Dekanı oldu. TUBITAK Ulusal Gözlemevi'nin açılmasına öncülük etmiştir. 2003 yılında aramızdan ayrılmıştır.
İlk kadın matematik profesörü: Prof.Dr. Fatma Selma Soysal. İlkokulu Zonguldak 'ta okumuş. Çapa Kız Öğretmen Okulunun ardından Kandilli Kız Lisesinde eğitim gördü. Yüksek Mühendis Mektebine girmeye karar verir. Ancak sınava gittiklerinde bir tek kız vardır, o da kendisi. Babasının tavsiyesi üzerine Yüksek Öğretmen Okuluna girer. Oradan İstanbul Üniversitesi'ne sınavsız geçerek, Fen Fakültesi Matematik ve Astronomi Bölümüne yazıldı. Burada Cahit Arf, Kerim Erim ve Ratip Berker'den dersler almış. 1945 yılında İTÜ'de asistan oldu. 1991 yılına kadar çalışmış. Amerika'da MIT ve Londra'da Royal Academy'de araştırmalar yaptı. 1967'de profesör unvanı alarak Türkiye'nin İlk Kadın Matematik Profesörü olmuş. Yüksek Matematik Dersleri-Reel Sayılar Sistemi adlı kitabı yayınlandı. Matematiğin erkeklerden daha çok kadınlara uygun bir dal olduğunu savunan Prof.Dr. Selma Soysal kadın matematikçilere yol açarak 2011 yılında aramızdan ayrıldı.
NASA'daki İlk Türk Kadını: Prof.Dr. Dilhan (Ege) Ezer Eryurt.
Ankara Kız Lisesini bitirdikten sonra İstanbul Üniversitesi Matematik Bölümü'ne girdi. Nazi zulmünden kaçan bilim adamlarının dersleriyle astronomiye ilgi duymuş. Ankara'da Prof.Dr.Tevfik Okyay Kabakcıoğlu ile çalıştıktan sonra Michigan Üniversitesi'nde lisans üstü eğitimi gördü. 1953'te Ankara Üniversitesi'nde doktora, 1956'da doçentlik tezini vermiş. Onun bu tezleri üniversitedeki ilk astronomi çalışmalardı. 1961'de NASA'nın Goddard Uzay Araştırma Enstitüsünde çalışmaya başladı.