BİR KONGREDE İKİ ZİHNİYET (DEVAM)
Kongre Sekreteri Ahmet Hamdi (Başar) Bey'e göre Misakı İktisadi kahramanı Kazım Karabekir Paşa'dır. Metni dikte ettiren odur.
Şöyle demektedir, Ahmet Hamdi : "Yarattığı bu eserin kılına hiç kimseye dokundurtmadı. Kendisi Bu maddeleri bana dikte ettirdi, adeta ordu kumandanının emir subayına dikte ettirdiği gibi. Vakıa, itiraza kalktım, böyle misak olmaz, dedim ama paşaya dinletemedim. "
Buradaki metin Karabekir Paşa'nın kongrede yaptığı konuşmanın ruhuyla da tam uyum içindedir. Kongrede gündeme gelen Latin harfleri önerisine de karşı çıkar paşa.
Kongre 8 Nisan 1923'te sona erer. Gazi Mustafa Kemal Paşa, yayınladığı dokuz madde ile grup kararlarını sahiplenir. Kurduğu parti de Türkiye Cumhuriyeti de yoluna bunları esas alarak yürür. Karabekir Paşa ve arkadaşları ise 21 ay sonra Terakkiperver Cumhuriyet Partisi'ni kuracak ve CHP'ye alternatif olacaktır. Türkçe sözlüğe göre terakkiperver ilerici demektir.
Görüldüğü gibi Cumhuriyet'in kurulması aşamasında da fikir ayrılıkları görülmüştür.