BİRAZ TEKNE, BİRAZ UÇAK... DENİZ PLANÖRÜ

Bilim ve Teknik Dergisi'nin Nisan 2025, Dr. Özlem Ak tarafından ele alınan yazı, derginin 45.ci sayfasında yer bulmuş.

"Elektrikli uçaklar, kütlelerini artıran ve uçuş menzillerini azaltan ağır piller taşıdıkları için yaygın olarak kullanılmazlar. ABD'li Regent Craft şirketi tarafından geliştirilen, kısmen tekne kısmen de  uçak olan, 12 kişilik Viceroy deniz planörü sadece elektrik gücü kullanarak dalgaların üzerinde uçabilen en büyük araç olarak nitelendiriliyor."

"Hem denizde hem de havada hareket edebilen tamamen elektrikli deniz planörü,  ABD'nin Rhode Island eyaletindeki Narragansett Körfezi'nde  test edilmeye başlandı. Test uçuşları aracın bu yılın sonlarında yapılması planlanan ilk mürettebatlı uçuşlarının bir başlangıcı niteliğinde.

Florida"daki Embry'Riddle Havacılık Üniversitesi'nden Richard Anderson, ABD'li Regent Craft şirketi tarafından geliştirilen Viceroy deniz planörünün "yerde kanat" etkisi adı verilen bir olguyla enerji tasarruflu uçuş sağladığını söylüyor. Bu teknikle, alçaktan uçan bir hava aracı ile aşağıdaki zemin veya su arasında hava yastığı işlevi gören bir katman oluşuyor. Bu hava yastığı,  aracı destekliyor ve kanat uçlarında hava girdaplarının oluşmasını engelleyerek aerodinamik sürtünmeyi azaltıyor. Sadece alçak uçuşlarda ve yüksek dalgaların olmadığı sakin denizlerde işe yaradığı için bu etkiden çok az araç yararlanıyor. Deniz planörünün gerektiğinde daha dalgalı sularda manevra yapabilmesi için sürtünmeyi dengeli bir şekilde azaltan ve daha yüksek hızda hareket etmesine imkan veren hidrofoil özelliği de araca eklendi. Hidrofoil veya su kanatcigi, yelkenli teknelerde gövdenin sudan bir miktar ayrılması için geliştirilmiş bir çeşit kanat sistemi olarak bilinir. Bir tekne gibi suda yüzen deniz planörü, altındaki kanat benzeri yapıların yardımıyla ana gövdesi sudan kalkacak kadar hızlı hareket ederek hidrofoil moduna geçiyor. Daha sonra hidrofoil modundan uçuş moduna geçiş yaparak havalanıyor. Ancak bu deniz planörünün bir uçak gibi havada çok fazla yükselmesi beklenmemeli. Vicorey deniz planörü havalandığı zaman deniz yüzeyinden sadece tek bir kanat açıklığı (yaklaşık 20 metre) mesafesinde yükselerek uçabiliyor.

Geliştirilen deniz planörünün bir gemiden daha karmaşık bir işletim sistemine sahip olduğunu vurgulayan uzmanlar, mürettebatın pilot lisansına ihtiyaç duymaması için kontrol sistemlerinin çoğunun otonom araçlarda olduğu gibi otomatikleştirildiğini  ve planörün uçuş esnasında bile bir tekne gibi kullanabileceğini belirtiyorlar.

Viceroy deniz planörünün, 300 kilometreden fazla yol kat edebilecek kadar batarya gücüne sahip olması ve saatte 290 kilometrelik azami seyir hızına ulaşabilmeli onun bir yolcu gemisinden daha hızlı yol almasını sağlıyor. 12 yolcu ve iki mürettebat taşıyabilen deniz planörü sayesinde kıyı kentleri ve adalar arasındaki ulaşımın daha kolay ve ucuz hale getirilmesi planlanıyor."

Bakalım ileri tarihlerde bu tip araçları, daha sık görebilecek miyiz? 

YAZARIN DİĞER YAZILARI