Almanya'dan Stuttgart'dan yazan Ahmet Arpad 6 Nisan 2025 günü Cumhuriyet Gazetesi'nin ikinci sayfasındaki yazısında, etrafımızda gittikçe artan çöp yığınlarını anlatmış.
" Linda Behringer, Stuttgart'ın Mohringen semtinde yaşayan, Elektronik mühendisi, robotik alanında uzman. Yaşı kırkına yakın. Mesleği gereği birkaç yılını, Dubai' de geçirmiş. Haftanın belirli günleri bir elinde ucu kerpeteni andıran aletle, diğer elinde bir torba semtin sokaklarında dolaşarak, çöp topluyor. Kaldırım kenarlarında, duvar diplerinde, çalılar arasında kâğıtlar, plastik bardaklar, teneke bira kutuları, gazete parçaları ve sigara izmaritlerini topluyor.
"Tek bir sigara izmaritinin tamamen çözülebilmesi için 10 yıl sürüyor. " diye konuşuyor. Kentin kirliliği dikkatini çekmiş, "Eskiden böyle değildi " diyor.
Geçen ay Stuttgart Belediyesinden yapılan açıklamaya göre, 2024 yılında sokak ve caddelerden yaklaşık 3 bin 700 ton çöp toplamış. Stuttgart'ın merkezini büyük bir etkinliğin sonrasında görün. Kentin göbeğindeki Schloss Meydanı, çevresindeki parklar, cadde ve sokaklarda, gezi yolları binlerce insanın katıldığı açık hava etkinliklerin sabahında her yer çöp dolu. Eğlenenler yanlarında getirdikleri şişeleri, tabakları, torbaları oturdukları yere öylece bırakıp gitmişler. Her yana dağılmış "kullan-at" karton ve plastik bardaklar, kağıt mendiller, dondurma kapları, burger ve pizza kutularıyla dolu.
Federal Çevre Bakanlığı'nin açıklamasına göre, 2023 yılında kışı başına düşen ev çöpü 433 kilo, saat başı 320 bin kağıt bardak tüketiliyor.
Bir yıl içerisinde 2,8 milyar. Otobüs, tramvay duraklarında sigara izmaritleri arasında yürüyorsunuz. Çokça çöpçünün bulunduğu sabah temizlemiş olduğu yerleri akşam saatlerinde eski haline dönüyor. Her yıl 300 milyon ton plastik. Berlin veya Frankfurt gibi büyük kentlerde daha fazla sorun. Sadece kaldırımlar, sokak ve caddeler herkesin kullandığı parklar ve yeşil alanlar da "çöp kutusu". İnsanlar yalnız kağıt mendil ve karton bardak atsa gene iyi, eski mobilyalarını, otomobil lastiklerini kaldırıma bırakanlar da var.
Büyük kentlerde belediyeler bu sorumsuzluğun altından kalkamıyorlar. Lego taşlarından, yoğurt kabına, bahçe iskemlesinden balıkçı ağlarına, bisiklet tekerinden tuvalet kapaklarına, telefonlara kadar herşey çöpe atılıyor.
Türkiye son beş yıldır Avrupa ülkelerinden plastik atık alan başında geliyor. Ocak 2018'de Çin'in plastik atık ithalatını yasaklamasıyla başlamış. Malezya, Tayland ve Vietnam gibi ülkeler de plastik atık ithalatına kısıtlamalar getirince, Türkiye'ye yönelen atık miktarı kontrolsüz bir şekilde arttı. 2023 yılında Avrupa Birliği ülkelerinden ve İngiltere'den 456.507 ton plastik atık Türkiye'ye gönderildi.
Linda Behringer sokak ve kaldırımlardaki çöpleri toplamaya ne kadar devam edeceksin diye sorulduğunda "Sanırım sonsuza dek" diye cevaplamıştır. "Niçin yapıyorsun " diye sorulduğunda ise, "Öfkemden" demiştir.
Bir de şunu "İnsanların çöpü yere atmalarına anlam veremiyorum" demiştir.
Kendimi iyi hissetmediğim zamanlarda torbamı alıp çıktığımda, kendimi yeni doğmuş gibi hissediyorum, rahatlıyorum."
Almanya'da yaşananlar Ortadoğu mültecilerin artmış olmasıyla neden olmuş, olabilir.
Avrupa çöp işini çözdü, biliyorduk, sorun olarak duruyormuş. Hollanda'da düzensiz çöp bırakma cezalarının ağır olması yoluna gidilmiştir. Her türlü çöpün toplanma günü var, o günün dışında çöpünüzü bırakırsanız yüklü para cezasına çarptırılıyorsunuz. Temizlik işçilerinin grevi dolayısıyla yaşanıyor, zaman zaman. Temizlik işçileri her yerde greve gidebilir, haklı istekleri yapılmayınca, türlü değişik tepkiler gösterebilirler. Bu tür tepkilere hazırlıklı olmalı ülkeler.