Nevzat Çağlar Tüfekçi
2019 MUĞLA BÜYÜKŞEHİR VE MİLAS’TA SEÇİMİN DEĞERLENDİRİLMESİ…
31 Mart 2019 yerel seçimleri yapıldı. CHP eksikliklerine rağmen, İYİ Partili ittifak desteğiyle, bu seçimden başarılı çıktı. Nüfus yoğunluğu fazla olan ve ülke ekonomisinin %70’ine sahip büyükşehir belediyelerini kazandı. Kazanılan büyükşehirler, ülke nüfusunun yarısını oluşturuyor. Bu başarıdaki en önemli etken; ekonomik krizin kitleler üzerinde yarattığı yıkım ve Cumhur ittifakı mensuplarının kullandığı; ayrıştırıcı-kutuplaştırıcı-ötekileştirici-aşağılayıcı-Millet İttifakı mensuplarını çetecilikle ve teröristlikle suçlaması vd. nedenler.
Önce bir durum tespiti yapalım, sonra değerlendirme…
- GENEL
Bu seçimde CHP 30 Büyükşehir Belediyesinden 11’ini aldı. 51 ilden 10, 191 ilçe ve 51 belde Belediye başkanlığı.
- MUĞLA BÜYÜKŞEHİR OY DAĞILIMI
CHP %36.2(213.000 oy), AKP %28.29(166.674 oy), Behçet Saatçi %26.2(154.386 oy)
- MİLAS BELEDİYE BAŞKANLIĞI OY DAĞILIMI
CHP %51,37(47,278 oy), AKP %44,90(41,538 oy)
- MİLAS BELEDİYE MECLİSİ OY DAĞILIMI
CHP %51,38(47,146 oy), AKP %42,61(39,106 oy), HDP 1600 oy
- İLÇE BELEDİYE BAŞKANLIKLARININ DAĞILIMI
CHP: 6(Milas-Menteşe-Fethiye-Bodrum-Marmaris-Datça)
AKP: 6(Kavaklıdere-Köyceğiz-Seydikemer-Yatağan-Ula-Dalaman)
MHP:1(Ortaca)
Daha önce Yatağan-Ula-Dalaman ve Ortaca CHP’li belediyelerdi… Kaybedildiler… Bu seçimde daha önce CHP’de olmayıp kazanılan Belediye, Fethiye’dir.
BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI AÇISINDAN MUĞLA DEĞERLENDİRMESİ
Muğla Büyükşehir Belediye seçiminde, CHP’nin kazandığı 11 Büyükşehir içinde oyu en düşük olan yerdir: %36,2. Diğer büyük şehirlerin 8’inde alınan oylar %50’nin üstündedir. İki büyükşehirde %45 ile 50 arasında. Muğla Büyükşehir’de 2014 seçiminde alınan oy %49’dur. Bu seçimde ittifak desteğine rağmen %13’lük bir gerileme vardır. CHP’nin kalesi olarak bilinen ve 7 milletvekilinden 4’üne sahip olan bir ilde, oy yüzdesi en az 50’nin üzerinde olması gerekirken; alınan oy oranı neden bu kadar düşüktür? Üzerinde önemle durulması ve sorgulanması gerekiyor.
Bir partili olarak bu konudaki değerlendirme ve gözlemlerim şöyledir:
- Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Gürün’e ulaşmak isteyenler, ulaşamadı. Randevu isteklerine aylarca yanıt verilmediği söyleniyor. Kendi facebook paylaşımlarıma yapılan yorumlardan bunu anlıyorum. Osman Gürün, halktan uzak durdu, onlarla sıcak temas içinde olmadı. Bir ‘aristokrat’ gibi davrandı.
- Osman Gürün, kendisiyle görüşüp, sorunlarını iletmek isteyenlere(vatandaş, Oda vd.); ‘gidin daire başkanlarımla görüşün, bana gelmeyin’ tavrı içinde oldu hep. Kendisine oy veren-vermeyen herkesi asker-polis kökenli Daire amirlerine yönlendirdi. Vatandaş oy verdiği insanla sıcak ilişki içinde olmak, ona dokunmak, onunla göz teması kurmak; işlerini savsaklayan görevlilere, kendi gözünün önünde talimat verilmesini ister…
- Güya iş disiplinin sağlanması anlamında asker-polis kökenli kişilerin yetkili görevlere getirilmesi ve bu kişilerin ‘kışla mantığı’ ile hareket edip emredici davranıp; tabandan gelen eleştiri-istek-şikâyet ve önerilere kapalı olmaları; Büyükşehir uygulamalarına karşı tabanda oluşan tepkilere karşısında esnek bir tutum sergileyememeleri; vatandaş memnuniyetsizliğini yarattı ve bu durum, seçimde seçmen tercihlerini CHP açısından negatif etkileyen en önemli unsur oldu.
- Osman Gürün’ün, bazı ilçe belediye başkanlarına uzak durduğu, Büyükşehir’in hizmetlerinden o ilçeleri yararlandırmadığı, kamuoyunda hep konuşuldu, yazıldı. Bu ilçeler; Bodrum-Yatağan-Marmaris ve Fethiye. Ben, Yatağan’ın bazı caddelerinin, Bodrum Belediye Başkanı Mehmet Kocadon’un kişisel ilişkileriyle asfaltlandığını biliyorum.Bu konudaki yakınmalara çok tanık oldum. Bir Büyükşehir Belediye Başkanı, kimseyle küs ilişkiler içinde olmamalı, kucaklayıcı olmalı, her ilçeye eşit oranda hizmet götürebilmeli…
MİLAS’IN DEĞERLENDİRİLMESİ…
Milas’ta belediye başkanlığı seçiminde Millet İttifakı(CHP+İYİ) %51,37 (47,278) oy, Cumhur İttifakı(AKP+MHP) %44,90 (41,538) oy aldı. Aradaki fark 5,740. Çok büyük bir fark değil. Millet ittifakına gelen oyların içinde az miktarda HDP oyu da var. HDP 2018 seçiminde 6,121 oy almıştı. HDP’den AKP’ye giden oylar da bulunmaktadır. 2019 seçiminde, Millet ittifakının oyu 2018 milletvekili seçimine göre %10 azalmıştır.
2018 Milletvekili seçiminde CHP+İYİ 57,622, AKP+MHP 24,735 oy almıştı. Aradaki fark 32,887. 2018 milletvekili seçiminde CHP’nin ittifak içindeki oyu %42,89 ve İYİ Partinin ittifak içindeki oyu % 17,31 ve Saadet’in oyu %0,54. İttifakın toplam oyu %61,15.
2014 seçim sonuçları: CHP %50(43,804 oy), AKP %25,1(22.005 oy), MHP %20,8 (18,218 oy).
2014-2018 ve 2019 seçim sonuçlarına bakıldığında, CHP’nin oylarında bir artış görülmemekte, Millet İttifakının oylarında azalma gözlenmektedir…
Bu seçimde, toplumda, ekonomik kriz mağdurluğu olmamış olsa, Cumhur İttifakı karşıtlığı ve Cumhur İttifakı liderlerinin seçim meydanlarındaki kötü söylemlerine tepki tavan yapmamış olsa; bu fark karşı tarafça rahatlıkla kapatılabilir ve belki de seçimi kazanma noktasına gelebilirlerdi! Milas’ta Millet ittifakına seçim kazandıran; insanların siyasi davranması ve bazılarının istemeyerek te olsa Millet İttifakının adayına oy vermesidir.
Burada eğri oturup doğru konuşacağız ve iğneyi önce kendimize batırmasını bilmeliyiz. Kendimizi eleştirmede acımasız davranmazsak, eksiklerimizi iyi tespit etmezsek, önümüzü göremeyiz, ya yerimizde sayarız ya da daha geriye doğru gideriz. Önümüzdeki dönem için ne yapılmalı? ‘2014’den bu yana artmayan CHP oylarını arttırmak mümkün ama nasıl? Belediye Başkanı Muhammet Tokat halkın içinde olacak, onlara dokunacak. Sırf Pazaryeri ziyareti yeterli değil. Caddelerde dolaşılacak. Belli aralıklarla belli yönlerde aynı günde grup köy ziyaretleri yapılacak, daire amirleriyle birlikte. Sorunlar yerinde dinlenilecek. Bazı birim müdürlerine ayar verilecek. Belediyeye işi düşen vatandaş, birim sorumlularının çeşitli engellemeleriyle isyan noktasına getirilmemeli, canından bezdirilmemeli. Özellikle Fen İşlerine işi düşenlerin işleri sürüncemede bırakılmamalı. Mimar ve Mühendisler bu konuda çok dolu. Ek binadaki turnike kaldırılmalı, tepki alıyor. Zabıta şehir içinde daha etkin olmalı, şehir içi trafiğini düzenleyici olmalı. Şimdilik bu kadar yeter. Kalanını sonra devam ederiz.
BARIŞ SAYLAK İÇİN…
Cumhur ittifakı adayı Barış Saylak, iyi oy aldı. O’nun en büyük dezavantajı; 1- Ekonomik krizin insanlar üzerinde yarattığı olumsuz psiko-sosyal etkiler, 2- Cumhur ittifakı liderlerinin ayrıştırıcı-kötüleyici-millet-illet-zillet gibi tepki çeken söylemleri, kendileri dışındaki herkesi teröristlikle suçlamaları ve 3- Cumhurbaşkanı Erdoğan’la yapılan telefon görüşmesinde kullandığı ifadeler… Burada 17 yıllık AKP’li gibi davranması, AKP’liler tarafından bile yadırgandı, hoş karşılanmadı… Daha düzeyli bir diyalogun daha farklı bir yansıması olabilirdi veya bu görüşme kaydı servis edilmeyebilirdi… Tüm bu olumsuzluklara rağmen, aldığı oy ve farkın azlığı, onun için bir başarıdır… Belediye meclisi listesi, kendi aldığı oydan 2432 daha az oy almıştır. Yüzde 2,29’luk bir fark. Bu da ilginç bir durum!
BEHÇET SAATÇİ
Büyükşehir Belediyesi bağımsız adayı Behçet Saatçi, %26.2 (154.386 oy) ile başarılı bir durum ortaya koydu. Toplumun her kesiminden ve her parti tabanından oy aldı. Özellikle CHP’den çok oy aldı. Bunun nedeni Fethiye’de yaptığı başarılı belediyecilik hizmetlerinin yanı sıra CHP’de ‘Osman Gürün’ karşıtlığının çok fazla olmasıydı. Saatçi’nin arkasında bir örgüt/parti desteği olmadan bu oyu alması büyük başarıdır.
SONUÇ
Millet ittifakı Muğla’da daha iyi sonuç alabilirdi. İttifak, ilçelerin tümünde sağlanılmalıydı. Milas’ta kurulan Millet ittifakı iyi sonuç verdi. Diğer ilçelerde bu sağlansaydı, Muğla’nın 13 ilçesinden 9-10’u Millet ittifakında olabilirdi. Siyaset sosyolojisi açısından değerlendirme yapıldığında, CHP açısından 2019 seçiminde Muğla’da bir başarı yoktur. Bu bir, ‘nötr başarı’dır. Büyükşehir’in yanında kazanılan ilçe belediye sayısının 6 olmasıyla bir başarı var gibi görünüyor ama aynı zamanda oy yüzdelerinin düşmesi(İYİ Parti desteğine rağmen) ve eldeki 4 belediyenin kaybedilmesiyle de bir başarısızlık olduğu açık. Dört milletvekiline sahip olunan bir ilde kazanılan belediye sayısı 9-10 olmalıydı. Muğla’da bu seçimdeki siyasi başarısızlığın temel nedeni, parti içi demokrasinin işletilmemesi, adayların ön seçimle belirlenmemesidir. Eğer CHP adaylarını ön seçimle belirlemiş olsaydı; Büyükşehirde alınan oy en az % 50 olurdu, 13 ilçe belediyesinden de en az 9’u alınırdı…
Dileğim olanlardan ve geçmiş süreçlerden ders çıkartılması, gelecekte aynı hataların tekrar edilmemesi, parti içi birlik ve bütünlüğün sağlanılması… Ortak akla, kolektif düşünceye, ekip çalışmasına önem verilmeli, belediye içinde hem Milas’ta hem Büyükşehirde yeniden yapılanmaya gidilmeli… Birim sorumluları ve daire amirleri; vatandaşa zorluk çıkartan değil, onların işini kolaylaştıran kamu görevlileri olmalıdırlar. Vatandaşın sorunlarını iletebileceği bir WhatsApp hattı oluşturulmalı… Başkanlar, kolay ulaşılır olmalı. Sosyal medya iyi ve doğru kullanılmalı… Hizmetler halka iyi anlatılmalı. Belediye başkanları örgüt üzerinde bir vesayet oluşturmamalı, örgütü kendi haline bırakmalıdır…
Bu yerel seçimde kazanılan belediyeler, CHP’yi iktidara taşıma bağlamında bir fırsat. Bu fırsatı, şansa ve olanağa çevirmek ise belediye başkanlarına ve onların yapacağı güzel çalışmalara, halkla ve çevreleriyle kaynaşmalarına, kucaklaşmalarına bağlı… CHP’li bir belediye başkanının siyasi başarısı, partisinin oyunu ne kadar arttırdığıyla ölçülür… Partili bir belediye başkanının bulunduğu yerde, artan seçmen sayısına rağmen, CHP açısından oylar artmıyorsa, orada bir siyasi başarı yoktur. Meseleye bir de bu açıdan bakılmalı… CHP’li tüm belediye başkanlarımıza, Ekrem İmamoğlu’nun tarzını örnek almalarını öneririm…