GÜNAYDIN DOSTLAR...
SİGARA İÇME VE ÇAKMAĞIN TARİHÇESİ
"Bizim Yaşadığımız Muğla-Turgut Dereli/2008"
Muğlalı’lar tütün üretmelerine karşın hiç bir zaman kendi tütünlerini içmezlerdi.
Bafra, Yenice, Yeni Harman, Sipahi, Gelincik, Birinci gibi Tekel yapımı sigaraların yanında, dar gelirliler paket içinde sigara kağıdı ile birlikte satılan kıyılmış tütünden “cıgara” sararak içerlerdi.
Sarma “cıgara ” içmenin ayrı bir havası vardı. Kıyılmış tütün, işlemeli bir “tabaka”ya konulur, üzerine kağıtlar yerleştirilir, bağdaş kurularak oturulan bir sohbet ortamında “Sar bi cıgara” diyerek tabaka yavaşça fırlatılır, tabakayı alan kutuyu açıp cıgarayı sarar, kağıdın bir kenarını diline fiyakalı bir şekilde sürerek diğeri üzerine katlayıp yapıştırır, cıgara içilmeye hazırdır.
40’lı yıllarda kadife keselerde “kavlı çakmak”lar vardır. Belindeki kuşağı arasından kav kesesini çıkaran konuk, sol elinin başparmağı ile işaret parmağı arasına yerleştirir beyaz çakmak taşını.... Alt parmaklar arasına da kavı (Kav, belirli ağaçların gövdelerindeki yumuşak dokudan özel işlemle hazırlanan pamuksu tutuşturucudur.) oturtur. İki ucu kıvrık oval bükülmüş çelik çubukla çakmak taşına vurmaya başlar. Çakmak taşından fırlayan kıvılcımlardır kavı tutuşturan ve için için yanmayı başlatan... Konuk hafif hafif üfleyerek ateşi canlandırırken çevreye hoş bir koku yayılır. Kav, diğer konuklara da ulaştırılır, sohbet devam eder.
İkinci dönem çakmaklarda, incecik boru içine yerleştirilip küçük çelik çarka doğru yayla itelenen fabrikasyon bir çakmak taşı vardır. Başparmakla hareket ettirilen çarkla kıvılcım çıkartılır. Çıkan kıvılcım, haznesindeki benzinli pamuktan uzanan fitili tutuşturuverir bir anda…
Üçüncü dönemde çelik çarkı hareket ettiren mekanizmalar yapıldı. Bu çakmakların çoğu, ilk çakışta ateş almazdı. “çakaralmaz” dı bu çakmakların adı… Sahibi alay konusu olurdu çoğu kez. Benzin haznesi silindirik, taş-yay kısmı dikdörtgen prizması biçiminde dizayn edilmiş “Made in Austria” öyle bir çakmak ithal edildi ki köylü kentli herkesin elinde… “Muhtar Çakmağı” adı takılan bu ünlü çakmak, her çakışta sahibini mahcup etmiyordu Ne var ki biraz “avam”dı. Aynı kategoride “Ronson, Zippo” gibi marka çakmakları kullanmaktı statü belirleyen…
Sonunda geldik, dördüncü nesil elektronik ateşlemeli LPG yakıtlı çakmaklara ki Çin yapımları kibritten ucuz. (SİGARA SAĞLIĞA ZARARLIDIR)
TURGUT DERELİ