İZMİT DOĞUMLU ROMALI TARİHÇİ FLAVIUS ARRİANOS (95-160)
MEHMET BİLDİRİCİ
İlk çağda Bursa ve İzmit kentlerinin içinde bulunduğu bölge Bithynia (Bitinya olarak bilinir. Bursa ve İzmit'in eski isimleri Bitinya krallarının isimlerinden gelir. Prusia (Bursa) & Nicomedia (İzmit)
Arrianos 95 tarihinde Nicomedia (İzmit) kentinde doğmuştur. Çocuk denecek yaşta Pamukkale doğumlu filozof Epistetos'un öğrencisi olmuş devamlı ona sadık kalmıştır. Esirlikten kurtulup Filozof olan Epistetos (50-135) hakkında Devrim Gazetesinde 29.07.2020 tarihli bir yazım bulunmaktadır. Hocasının sürgün gittiği Nicopolis (Niğbolu-Bulgaristan) kentinde tanıştıkları sanılmaktadır.
Arrianos çok eser veren bir yazardır. İlk eseri Epiktetos'un Stoa felsefesine ait "Diatribai Epiktetu" adlı eseridir. Stoa Felsefesi insanlığın mutluluğunu esas olarak ele alır. Bunun için doğaya uygun yaşanmalıdır. Ayrıca Stoa felsefesi ve Epistetos ismi ile yazılmış 3 eseri daha vardır. Bu eseri ile Arrianos Atina'da tanınmıştır. Roma İmparatoru Hadrianus 126 yılında uzun bir geziye çıkmış bir süre Atina'da kalmıştır. Arrianos bilgisi ile Atina'da imparatorun dikkatini çekmiştir.
Ama bunlar içinde şüphesiz en önemli eseri Büyük İskender'i hayatını ve seferlerini anlatan "İSKENDER'İN ANABASİSİ" (ALEKSANDREU ANABASIS) dir.. Kitap İskender'in ölümünde yaklaşık 400 yıl sonra yazılmıştır. Zamanında yazılmış tüm kaynakları incelemiş, en akılcı olanlara yer vermiştir. Bunlar içinde en çok sonradan Mısır Kralı olan Ptolemaios'un görüşlerine katılmıştır. Ptolemaios (M.Ö. 367-285) tüm hayatı İskender ile geçmiş en yakın arkadaşıdır.
Arrianos ayrıca Hindistan Coğrafyası, Hintlileri adetlerini anlatan INDIKE, Alanların tarihini anlatan "Alanike Historia" ve Karadeniz de bir geziyi anlatan "Peripulus Pontu Ekseniu" eserleri vardır.
Bu hayat hikâyesi İskender'in Anabasisi olarak 1945 tarihinde Milli Eğitim bakanlığı tarafından yayınlanmış kitabın ön sözünden alınmıştır. 292 sayfadan oluşan eser Hayrullah Örs tarafından Türkçeye çevrilmiştir.
Bu kitabın bir diğer özelliği zamanın Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ile Milli Eğitim bakanı Hasan Ali Yücel'in ön sözlerinin oluşudur.
Bu değerli yazarın diğer eserlerini de Türkçeye kazandırılması en büyük dileğimdir. Zira kendisinden Anadolu'nun geçmişi hakkında çok şey öğreneceğiz.
Yazım ekine kitabın kapağı ve İsmet İnönü'nün ön sözü eklenmiştir.
2 Ek