HAZAR DEVLETİNDEN GELEN TÜRK KÖKENLİ KARAY YAHUDİLERİNDEN KAHRAMAN
TEĞMEN FEDEROĞLU TAPSAŞAR (1872-1904)
MEHMET BİLDİRİCİ
Bundan önceki bir yazımda Türk kökenli Karay Yahudilerinden söz etmiştim. Bunların Türk olan Hazar devletinden geldiğini genellikle Kırım başta olmak üzere İstanbul’da yaşadıklarını ve sayılarının
yüzlerce ifade edilmesine karşı halen İstanbul’da yaşamlarını sürdürdüklerinin yazmıştım. Dini yönden diğer Yahudilerden farklı olduklarını, Tevrat’ı kabul ettikleri halde TALMUD’U kabul etmedikleri
için havralarının (cami) ayrı olduğunu İstanbul Hasköy’de bir tane bulunduğunu yazmıştım.
Karayların Karaitika ismi ile Türkçe konuştukları, ancak bunun alfabesi olmadığı gibi yazılmış bir kitapların bulunmadığı bilinmektedir. Bu konuda yapılan araştırmaların yok denecek kadar az olduklarını yazmıştım.
Bu defa İstanbul’da haftalık Judeo-İspanyol ve Türkçe yayınlanan ŞALOM gazetesinde ilginç bilgilere rastladım onu sizlerle paylaşmak istiyorum. Avram Zafer İşcan tarafından yazı 10 Ekim 2018 günü yayınlanmıştır.
Bir Türk Karay Musevisi olan ve burada yaptığı savaş anlatılacak ve Türkçe yazılmış bir halk türküsü verilecek olan Nesim Federoğlu (1872-1904) Odesa kentinde doğdu, askeri eğitim aldı yüzbaşı oldu,
1904 yılında Rus-Japon savaşında Port-Artur’da kahramanca savaştı ve şehit düştü, Japonlar tarafından cenazesi Rus tarafına iade edildi.
Daha sonra Kırım Bahçesaray’da Balta Tiğmez (Balta Girmez) mezarlığında bir anıt mezar yapıldı. 1904 yılında katıldığı savaşı anlatan ve çok nadir rastlanan Karay Türkçesi ile Halk türküsü şöyle,
TÜRKÜ
Çıktım çeşme başına / Sabun kuydim taşına
Meni saldat (asker) aldılar/ Otuz iki yaşımda
Agleme anem, agleme babam/ Belki de Mevlam kurtarır
Filiz fidan boyumuz/ Ağlap (kısır)
kaldı soyumuz
Port Artur’dan kaytkan (döndükten)/ Bolur (olur) bizim toyumuz (düğünümüz)
Maşinalar (makineler) yağlandı/ Birbirine bağlandı
Port Artur’ğa bargan (vardığımızda) Başım gözüm aylandı (döndü)
Port Artur’un kalesi Ne oksektir
(yüksektir) malesi
Yüzbin asker anda bar (var) Neç (neden) tabılmay
(bulunmaz) çaresi
Kura Patkin başımız At etidir aşımız
Port Artur’un içinde Cümle kaldı leşimiz
Bizim Poruçig (Teğmen) Tapsaşar Hem karaman (kahraman), hem batır
Yaponlarnı (Japonları) pek kırıp Analarını ağlatır
Yazıya Teğman Tapsaşar’ın bir resmi eklenmiştir.