21 KASIM 1938 PAZARTESİ GÜNÜ SAAT 14.00- 16:00 ARASINDA MUĞLA'DA DÜZENLENEN ATATÜRK'ÜN CENAZE TÖRENİ RAPORU.
21 Kasım 1938 tarihinde bütün Türkiye'de Atatürk için milli matem ( yas ) törenleri düzenlenmişti.Bu törenler valilikler ve halkevleri tarafından tarafından organize edilmişti.Halkın yoğun katılımın olduğu bu törenlerde tören programları uyarınca çeşitli konuşmalar yapılıp bazı etkinlikler düzenlenmişti.
Muğla ve ilçelerinde büyük katılımın sağlandığı bu tören 21 Kasım 1938 tarihinde Pazartesi günü saat 14:00 ile 16:00 arasında Muğla'da Cumhuriyet Meydanı'ndaki Atatürk Heykeli'nin etrafında düzenlenmiştir.
Bu törenlerle ilgili olarak yapılan çalışmaların ve etkinliklerin fotoğraflarıyla birlikte bir rapor halinde Ankara'ya gönderilmesi istenmişti.Bu istek uyarınca Muğla ve ilçelerinden hazırlanan raporlar Ankara'ya gönderilmiştir.
Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri'nden bulup satın aldığım Muğla merkezdeki etkinlikleri anlatan rapor aşağıda verilmiştir.
MUĞLA'DA MİLLİ MATEM( YAS) VE İHTİRAM( SAYGI ) GEÇİŞİ
Günlerden beri hazin göz yaşlarıyla matem hayatı yaşayan Muğla ,bugün ebedi atasının büyük milli matemini aziz yurdumuzun her parçasında olduğu gibi ,ıstırap ve matem içinde ihtiram ( saygı ) geçidini yaptı.
Büyük matem gününden evvel programlar hazırlanmış,acı gözyaşı döken halkımıza dağıtılmış,Ebedi Atamız için yapılacak milli matem ve büyük ihtiram ( saygı) geçidi hakkındaki esaslar bütün yurttaşlarca öğrenilmişti.
Durmadan gözyaşı döken ,ıstırap çeken halk O büyük günü heyecanla bekliyordu.21 Son Teşrinin ( Kasım) son yalnız Türkiye için değil,bütün dünyanın ebedi matem günü olduğunu biliyordu.Bütün tarihler bu günü dünyanın matem günü olarak kabul edeceklerdir.Çünkü , insanlık en büyük evladını kaybetmiştir.
O gün daha erkenden halk bütün halk yollara dökülmüş,Halkevi,(Şimdiki Turizm Meslek Lisesi ),Cumhuriyet Meydanı,Park ve Hükümet ( şimdiki Muğla Büyükşehir Belediye binası ) önleri insan yığınlarından geçilemiyordu.Hele radyo önlerinden insan selini ayırmak çok zordu.Ellerinde mendilleriyle ağlayarak Ankara'yı ( Ankara Radyosu) dinliyorlar,Ebedi Atamıza layık büyük törene ,iç acısıyla beraber sevinç yaşları döküyorlardı.
Saat onbire yirmi var ,Halk yığını bir sel halinde ,ana caddelerden akarak ,Halkevi'ne doğru gidiyor,Ebedi Atasının hayatı hakkındaki konferansı dinleyebilmek için bir an evvel yer tutma telaşındaydılar.
Halkevi salonu,yollar,antre ve etraf insan yığınlarıyla dolmuş,hiçbir kimse bir yerden bir yere gidemyor,herkes olduğu yerde çivilenmiş gibi duruyordu.
Saat tam onbir .Halkevi Bandosu'yla İstiklal Marşı çalındı.Taş kesilen bu insanlar arasında hıçkırıklar eksilmiyordu.Başöğretmen Basri Tözün Ebedi atamızın hayatı,mücadeleleri,büyük muvaffakiyetleri ( başarıları ) hakkındaki söylevini verdi.Atamızın Gençliğe Hitabe'sini okudu.Binlerce kişi hassasiyetle dinledi.Bundan sonra Onun ebedi ruhu için üç dakika ihtiram vakfesi ( saygı duruşu ) yapıldı.
Şimdi herşey cansızlaşmıştı.Herkesin gözü önünde Büyük Ata,kulaklarında O'nun sözü,yollarında O'nun izi vardı.Binlerce kişilik salonda çıt bile yoktu.Üç dakikanın bittiği haber verildi.Sessizlik devam etmekle beraber,hıçkırıkların ve iç çekmelerin bir türlü ardı arkası kesilmiyordu.
Bu insan seli şehrin muhtelif yerlerine kol kol akıyordu.Bütün halk sabırsızlıkla saat ondördü bekliyordu.Cumhuriyet Alanı'nda yer bulabilmek için sabahtan bekleyenlere iştirak edenler ( katılanlar ) gittikçe çoğalmaya başlamıştı.
DEVAM EDECEK .