FİLOZOF, DİN ADAMI SİVASLI AZİZ VLAS (280-316)
MEHMET BİLDİRİCİ
Ege özellikle İYONYA ve KARYA bölgesinde daha ziyade batı uygarlıklarına direk olmuş pek çok değerli hem kadın hem de erkek bulunmaktadır. Bu şöyle anlatılabilir bugün batıyı temsil eden başta
Fransa ve İngiltere uygarlığı yok ilen İyonya vardı, Karya vardı. Ben bir liste çıkarıp bu değerli kişilerin hayat hikâyelerini, yaptıkları anlatmaya çalışacağım.
Ancak şunu da belirtmeliyim ki en çok insan Ege bölgesinden çıkmasına karşı bu kadar zengin olmasa da Anadolu’nun her yerinde karşımıza çıkmaktadır. Bu yazımda biraz Anadolu’nun içlerine gideceğim, tabii ki Ege bölgesi henüz bitmedi, tekrar döneceğim.
Bu yazımda Sivaslı (Sebaste) filozof, doktor aziz, inancı uğruna şehit edilmiş, bir Ermeni Azizden söz edeceğim. Zamanında yayınlanan kamu tutanağında (Acta) dövülmüş, demir dokumacı taraklarıyla saldırılmış ve başı kesilerek şehit edilmiştir.
O tarihlerde bu işkence aletinin yün taraklarla olan benzerliği ilgi çekicidir. Bu bakımdan yün ticareti yapanlarca koruyucu aziz olarak kabul edilir. Aynı zamanda doktor azizdir, boğaz hastalarını
iyileştirdiğine, boğaza kaçan balık kılçıklarına aracılık eden bir azizi olduğuna inanılır. Şunu anlamalıyız ki bu azizlerin tedavisi Hipokrates gibi olmayıp dine ve inanışa dayanır.
Hayvanları iyileştirmiş, basit bir hücrede yaşamıştır. Ölmeden önce bir hayvana zarar veren kurta onu bırakmasını söylemiş onu kurtarmıştır. Ölmek üzereyken hayvanın sahibi gizlice ona yiyecek
vermiştir. Tabii bunlar olduğuna inanılan geleneksel bilgilerdir.
Sivas’ta yaşayan bu azizi ünü 12 yüzyıldan son tüm Avrupa’ya yayılmıştır. İspanyolca konuşan ülkelerde ismi San Blas’tır.
Almanya’da Karaormanlarda Vlas’tır.
Ermenistan’da adına kurulmuş tarikat vardır.
İngiltere’de Saint Blaise’dir. İngiltere’ye yün dokumacılığını getirdiğine inanılır. Yün ile uğraşanlar için maskot olur.
Dubrovnik’in koruyucu azizidir (Sveti Vlaho)
Rusya’da ise St. Vlasij olarak bilinir.
Selçuklar tarafından Sivas alınınca, Aziz Vlas Boğaz Evliyası olarak bir EREN olarak kabul edilmiştir. Akyaka’da ve pek çok yerde Eren
Dede’ler hep vardır.
2012 yılında Sivas Kangal’da bulunan Şifalı Balıklı Kaplıcalarına gittim. Sedef hastalığı için balıkların iyi geleceğini duymuştum. Akyaka’da arkadaşım Aliye Teksal’ın Kangallı olduğunu öğrendim.
Gerçekten merhum amcası Asker’in ve amcaoğullarının çok ilgi ve desteğini gördüm. Ama çok şifa gördüğümü söyleyemem.
Kangal’a gitmeden önce iki gün kalıp Sivas’ın tarihi yerlerini gezdim. Şunu belirtmeliyim, Selçuklunun başkenti Konya olmasına rağmen Sivas’taki eserleri daha fazladır. Bu arada Aziz Vlas’ın gömülü olduğu yeri araştırdım. Etrafı çevrili bir yeri gösterdiler. Ama maalesef bir yazıt ve plaka yok idi. Belediyeciler Sivas’a gelen yabancıların ilk sordukları Aziz Vlas olduğunu söyledi. Burası bir Selçuklu
Medresesinin hemen karşısıydı. Aziz Vlas olarak Türkçe bir kitap vardır.
Açıklayıcı bir plaket basit bir anıt dikilse ne kaybederiz, aksine çok çok kazanırız diyorum…. Azizin bir resmi ile gömüldüğü yerdeki bir fotoğrafım eklenmiştir.